Onze patiënte woonde een spoedafspraak bij, waarbij we spraken over hoezeer het bezoek aan de tandarts is veranderd. Ze dacht na over de overeenkomsten met 80 jaar geleden toen ze (14 jaar oud) als tandartsassistente begon te werken. Zonder opleiding of begeleiding werkte ze vanaf de eerste dag fulltime aan de stoel. In die pre-NHS-tijd vermeden patiënten tandheelkundig werk tot het absoluut noodzakelijk was, bleef de behandeling meestal beperkt tot extracties en bestond de verdoving meestal uit inhalatiesedimentatie. Veel patiënten bleven achter met ontbrekende tanden en toen in 1948 de NHS (free at the point of use) werd opgericht,1 herinnerde zij zich een massale toestroom van patiënten die een kunstgebit zochten om hun ontbrekende tanden te vervangen. De vraag was zo groot dat ze over het tandheelkundige team (en de laborant die in een schuurtje onder in de tuin werkte) zei: “We konden het gewoon niet bijhouden! Hoofdschuddend en met een afstandelijke blik in haar ogen herhaalde ze dit een aantal keren – het was duidelijk dat het een grote impact op haar had. En het deed me afvragen of we ons de komende maanden ook zo zullen voelen als we patiënten moeten inhalen zodra alles weer normaal wordt? En wat betreft de NHS tandheelkundige diensten in het algemeen? In 1952 werden tandheelkundige kosten ingevoerd omdat de levering van kunstgebitten de nieuw gevormde NHS bijna failliet maakte.2 Wat zijn de parallellen voor de toekomst van NHS tandheelkunde?