Geschouwd als één van Sondheims populairste liedjes, zo niet het enige, is “Send in the Clowns” een liedje in A Little Night Music dat voorkomt in akte 2. Het personage van Desirée Armfeldt zingt deze emotionele ballade als ze probeert haar gevoelens voor Fredrik, haar vroegere minnaar, te onthullen. Sinds zijn eerste optreden in 1973 is “Send in the Clowns” uitgegroeid tot een populaire standaard in de Amerikaanse cultuur. In de jaren daarna nam Frank Sinatra een cover van het nummer op; in 1975 nam Judy Collins een cover op die later een Grammy Award won voor Song of the Year.
Wat misschien wel het meest eigenaardige is aan dit razend populaire nummer, is dat het bijna niet bestond. Hier is wat Sondheim erover te zeggen had, rechtstreeks uit zijn boek met geannoteerde teksten, Finishing the Hat:
Het lied in deze scène had van Fredrik moeten zijn, omdat de actie van hem is, de passieve reactie van Desirée, en ik begon er een te schrijven. Maar volgens ontwerp had Desirée maar twee liedjes in de eerste akte, geen van beide een solo, en geen in de tweede. Tijdens de repetities belde Hal me op om te zeggen dat hij dacht dat deze scène de ideale plaats zou zijn voor een solo voor haar en dat hij het zo had geregisseerd dat de stuwkracht van de actie van haar kwam en niet van Fredrik. Ik ging sceptisch naar een repetitie kijken, en hij had inderdaad bereikt wat hij beloofd had: de scène was nu van Desirée.
Toen het aankwam op het casten van de rol van Desirée Armfeldt, wisten Sondheim en Prince dat ze iemand nodig hadden van begin middelbare leeftijd, charmant, en verleidelijk genoeg om Fredrik te laten denken aan vreemdgaan, en misschien zelfs het verlaten, van zijn mooie en zeer jonge vrouw. Ze moest een actrice zijn die lichte komedie kon spelen, waarvan er nog maar weinig op het toneel te zien waren; de traditie van lichte komedie was zo goed als vervangen door de meer “krachtige situatie komedies van de Neil Simon school”. Ze wisten dat wie ze ook zouden casten met die kwaliteiten, het niet ook een sterke zangeres zou zijn.
Dus werd Glynis Johns gecast. Johns was een Britse toneelactrice, in de Verenigde Staten vooral bekend door haar rol van Winifred Banks in de Disney verfilming van P.L. Travers’ Mary Poppins. Tot Sondheims grote verrassing had Johns een kleine, maar zilverachtige stem die muzikaal en zuiver was. Sondheim was een “sucker for smoky female sounds”.
Sondheim had al eerder liedjes op maat gemaakt om ze aan te passen aan de talenten en beperkingen van bepaalde performers (“Everything’s Coming Up Roses” voor Ethel Merman en “The Ladies Who Lunch” voor Elaine Stritch). Johns’ voornaamste beperking was haar onvermogen om een noot te blijven zingen; haar ademhaling was haar nadeel als zangeres. Sondheims oplossing was om korte, ademende zinnen voor haar te schrijven (dit suggereerde eerder vragen dan uitspraken). Bij de opname van het lied nam Johns het perfect in één take op, ondanks dat ze maar één keer eerder in een opnamestudio was geweest voor Mary Poppins. Johns’ versie van “Send in the Clowns” blijft tot op de dag van vandaag Sondheims favoriet.
Tot op de dag van vandaag is Sondheim er niet zeker van waarom “Send in the Clowns” zo immens populair is. Hij vindt het liedje niet bij uitstek de moeite van het zingen waard; waarom juist deze ballade van alle die hij had geschreven?
Op de vraag waar het liedje eigenlijk over moet gaan, antwoordde Sondheim:
Ik krijg in de loop der jaren veel brieven met de vraag wat de titel betekent en waar het liedje over gaat; ik heb nooit gedacht dat het op de een of andere manier esoterisch zou zijn. Ik wilde theatrale beelden gebruiken in het liedje, omdat zij een actrice is, maar het is niet de bedoeling dat het een circus is. Het is een theaterreferentie die betekent ‘als de show niet goed gaat, laten we de clowns erbij halen’; met andere woorden, ‘laten we de grappen uithalen’. Ik wil altijd weten, als ik een liedje schrijf, wat het einde zal zijn, dus ‘Send in the Clowns’ kwam er pas in toen ik het idee kreeg, ‘Don’t bother, they’re here’, wat betekent dat ‘Wij zijn de dwazen.’
‘Send in the Clowns’ en A Little Night Music kwamen op een punt in de carrière van Sondheim en Prince waar ze op een stilstand stonden. Follies (1971) was een regelrechte ramp geweest, financieel gezien. Met hun volgende show, hadden Sondheim en Prince een gegarandeerde hit nodig. Ze vertrouwden op de grappen en charme van A Little Night Music om de harten van het publiek te veroveren en slaagden daarin.
Penn State Centre Stage’s productie van A Little Night Music loopt van 5 tot 15 november in het Playhouse Theater. Tickets zijn nu te koop en kunnen hier worden gekocht.