Is het nog wel mogelijk om een komische campusroman te schrijven? De universiteiten in Lucky Jim en de romans van Malcolm Bradbury en David Lodge stonden bol van leven en seks, revolutie en subversie, en academici die zich slecht gedroegen. De lezer was niet de enige die plezier had, noch de enige die las – in die universiteiten las iedereen boeken.
Maar nu is het leven uit de universiteiten verdwenen, althans in Australië. Hoe kan iemand komedie maken van wat al een macabere grap is?
Gelukkig genoeg, als je toevallig het scherpe oog en de scherpzinnige humor van Michael Wilding hebt, kun je dat. Wilding, romanschrijver en academicus, heeft de afgelopen 35 jaar doorgebracht als lid van de afdeling Engels van de Universiteit van Sydney en zijn duister hilarische universiteitsroman, Academia Nuts, maakt van meet af aan duidelijk wat voor verhaal het te vertellen heeft wanneer de romanschrijver en Engelse academicus Henry Lancaster aankondigt dat hij zijn universiteitsroman gaat schrijven.
Een moderne Ilias, denkt hij: “De val van Troje. Het einde van een beschaving.” Of, stelt zijn collega Dr Bee voor, “Verloren Paradijs. Het verlies van onschuld.”
“Je kunt maar beter opschieten,” merkt Pawley op, ooit een geleerde met een graad in Oxford, nu een onconstrueerde jaren 70 dope rokende linkse, voor altijd stoned, voor altijd paranoïde, een bedenker van samenzweringstheorieën die altijd de CIA betreffen, wat niet betekent dat hij het altijd mis heeft. “Er is bijna niets meer over. De buurtwinkel is het nieuwe model… De virtuele universiteit.”
Academia Nuts speelt zich af in de Engelse afdeling van een van Australië’s oudste universiteiten, bestuurd door een verzameling komische grotesken die er om schreeuwen om op muziek gezet te worden en op het toneel te verschijnen. Afgezien van de Dead Hand, de professor Engels die zo saai is dat hij helemaal geen persoonlijkheid heeft, wordt de show geleid door niet-heteroseksuele vrouwen.
Het afdelingshoofd, “helemaal in zakelijk pak en met bloedrode vingernagels”, ondertekent zichzelf met HOD, niet wetend dat dit Engels is. Lit. steno is voor Heart of Darkness. Maar ja, HOD heeft een hekel aan boeken: “De toekomst is video’s.”
Haar assistente en “boezemvriendin”, Philippa, in haar studententijd bekend als Miss Paw Paw omdat ze van geen enkel mannelijk personeelslid af kon blijven, is van seksuele geaardheid veranderd en een superster in culturele studies geworden. Ze heeft nu Theory opgelegd aan “de laatste afdeling in het halfrond die nog niet is gezwicht”, en alle boeken en auteurs uit haar cursussen verwijderd.
Maar de echte superster is de monsterlijke Edwina, de PVC (pro vice-chancellor), voorheen Deadwood Edward van de Engelse afdeling, die van geslacht veranderde zodat hij op zijn 55ste als vrouw met pensioen kon gaan. Het bleek een geweldige carrièrestap: ze werd opgepikt door de vrouwen- en de homolobby, werd “matrone” van een centrum voor transgenderstudies en maakte snel promotie.
Wilding heeft scherpzinnige pret met de academische grieven van vervroegde pensionering, kortlopende contracten, eindeloos formulieren invullen, onderzoeksbeurzen, financiering op basis van publicaties, hoe obscuur ook, en het parkeerprobleem. En het seksuele intimidatietribunaal is een klein komisch meesterwerk: de klaagster, mevrouw Chung, is woedend omdat haar professor geen seks meer met haar heeft – ze eist gelijke kansen met zijn vrouw.
Bitterder zijn de observaties over de bestuurders, de middelmatigen die nog nooit iets hebben geproduceerd, geen toewijding aan een onderwerp of discipline hebben, en dus bereid zijn om graden te verlagen als ze door de overheid worden geboden. “Dit,” merkt een stem op die gelezen moet worden als die van Wilding, “kan op geen enkele onderhoudende of innemende manier gezegd worden.”
Dit is een boek vol literaire toespelingen en dat is een van de punten. Hoewel ondeugend grappig, is Academia Nuts een klaagzang over het einde van het tijdperk van de literatuur, van de wetenschap van de geesteswetenschappen, van de universiteit als een plaats die intellectueel onderzoek waardeert omwille van zichzelf in plaats van als “product”.
Lees het en lach hardop. Kijk er dan nog eens naar en huil.
Suzy Baldwin is journalist bij de Herald en afgestudeerd aan de afdeling Engels van de Universiteit van Sydney.