Addenbrooke’s Cognitive Examination-Revised (ACE-R)
ACE-R is een korte batterij die evaluatie biedt van zes cognitieve domeinen (oriëntatie, aandacht, geheugen, verbale vlotheid, taal en visuospatiale bekwaamheid) (Mioshi et al., 2006). Het is nuttig voor het opsporen van dementie en milde cognitieve stoornissen. Het is ook effectief voor het differentiëren van de subtypes van dementie, zoals de ziekte van Alzheimer, frontotemporale dementie, progressieve supranucleaire parese, en andere vormen van dementie geassocieerd met parkinsonisme (Rittman et al., 2013). ACE-R is onlangs gebruikt in twee PD-studies (Komadina et al., 2011; Robben et al., 2010), waarbij discriminerende eigenschappen werden onthuld in vergelijking met neuropsychologische evaluatie als referentie voor de diagnose van dementie bij deze ziekte (Rittman et al., 2013).
De eerste studie met ACE-R in Brazilië heeft twee afkappunten bepaald in het differentiëren van normale controles en milde Alzheimerpatiënten, volgens scholing: <68 punten bij deelnemers met minder dan 11 jaar formele scholing en < 78 punten bij degenen met 11 jaar of meer scholing. In deze studie was de gemiddelde totaalscore voor de controles 83,63 (±7,90) (Carvalho et al., 2010). In de normatieve studie was opleiding de belangrijkste factor van invloed op alle ACE-R sub-scores. De prestatie werd sterk beïnvloed door scholing en in mindere mate door leeftijd (Carvalho & Caramelli, 2012). In deze studie was de minimale scholing vier jaar.
In een recente publicatie onderzochten Rocha et al. (2014) 70 idiopathische PD-patiënten, met een gemiddelde (SD) leeftijd van 64,1 (9,3) jaar en een laag opleidingsniveau met een gemiddelde scholing van 5,9 (3,4) jaar, gematcht voor opleiding en leeftijd aan controles. Er was een significant verschil tussen PD patiënten en controles op MMSE scores en ACE-R scores voor totaal en op alle sub-items. De ACE-R totaalscore was 79,7 (7,5) bij de controles. Zevenentwintig patiënten (38,3%) hadden een diagnose van PD-dementie volgens de criteria van de Movement Disorder Society (MDS). De gemiddelde scores op de ACE-R waren 54,7 (12,8) punten voor patiënten met PD-dementie, en 76 (9,9) voor PD-patiënten zonder dementie.
In deze steekproef hadden gezonde controles een gemiddelde score van 79,7 (1,8) punten, minder dan de gemiddelde prestatie op normatief Braziliaans onderzoek, maar met een lager opleidingsniveau. Het gebied onder de receiver operating curve, met de MDS diagnostische procedures als referentie, was 0,93 voor ACE-R. De optimale afkapwaarde voor ACE-R was <72 punten.
Een uitgebreide neuropsychologische evaluatie duurt gewoonlijk twee uur; de ACE-R neemt ongeveer 20-25 minuten in beslag en is een aanzienlijk minder tijdrovende test met een goede nauwkeurigheid in het opsporen van dementie bij Parkinsonpatiënten, en het lijkt ook een goede optie voor laag opgeleide patiënten. Het is beschikbaar in veel verschillende talen, naast de oorspronkelijke versie in het Engels (Portugees, Spaans, Koreaans, Duits, Grieks en Nederlands).
Amaral-Carvalho V, Caramelli P. Normative data for healthy middle-aged and elderly performance on the Addenbrooke Cognitive Examination Revised. Cogn Behav Neurol 2012; 25: 72-76.
Carvalho VA, Barbosa MT, Caramelli P. Braziliaanse versie van de Addenbrooke Cognitive Examination-revised in de diagnostiek van de ziekte van Alzheimer mild. Cogn Behav Neurol. 2010; 23: 8-13.
Komadina NC, Terpening Z, Huang Y, Halliday GM, Naismith SL, Lewis SJ. Utility and limitations of Addenbrooke’s Cognitive Examination-Revised for detecting mild cognitive impairment in Parkinson’s disease. Dement Geriatr Cogn Disord 2011;31:349-357.
Mioshi E, Dawson K, Mitchell J, et al. The Addenbrooke’s Cognitive Examination Revised (ACE-R): a brief cognitive test battery for dementia screening. Int J Geriatr Psychiatry. 2006; 21: 1078-1085.
Rittman T, Ghosh BC, McColgan P, et al. The Addenbrooke’s Cognitive Examination for the differential diagnosis and longitudinal assessment of patients with parkinsonian disorders. J Neurol Neurosurg Psychiatry 2013; 84: 544-551.
Robben SH, Sleegers MJ, Dautzenberg PL, van Bergen FS, ter Bruggen JP, Rikkert MG. Pilotstudie van een diagnostisch traject in drie stappen voor jonge en oude patiënten met de ziekte van Parkinson-dementie: screenen, testen en dan diagnosticeren. Int J Geriatr Psychiatry 2010; 25: 258-265.
Rocha MSG, Bassetti EM, Oliveira MO et al. Addenbrooke’s Cognitive Examination-Revised is accuraat voor het detecteren van dementie bij de ziekte van Parkinson met een laag opleidingsniveau. Dement Neuropsychol 2014; 8: 20-25.
Sonia M. Dozzi Brucki, MD
Uittreksel artikel als herdruk uit de nieuwsbrief van de IPA, het IPA Bulletin, Volume 31, Nummer 3