Op deze pagina:
- Wat veroorzaakt bloedingen in het spijsverteringskanaal?
- Hoe worden bloedingen in het spijsverteringskanaal herkend?
- Hoe worden bloedingen in het spijsverteringskanaal gediagnosticeerd?
- Hoe worden bloedingen in het spijsverteringskanaal behandeld?
- Wat veroorzaakt bloedingen in het spijsverteringskanaal?
- Hoe worden bloedingen in het spijsverteringskanaal herkend?
- Hoe wordt een bloeding in het spijsverteringskanaal behandeld?
- Hoop door onderzoek
Bloedingen in het spijsverteringskanaal zijn eerder een symptoom van een ziekte dan een ziekte zelf. Bloedingen kunnen optreden als gevolg van een aantal verschillende aandoeningen, waarvan sommige levensbedreigend zijn. De meeste oorzaken van bloedingen houden verband met aandoeningen die kunnen worden genezen of bestreden, zoals zweren of aambeien. De oorzaak van het bloeden hoeft niet ernstig te zijn, maar het lokaliseren van de bron van het bloeden is belangrijk.
Het spijsverteringskanaal of gastro-intestinale (GI) kanaal omvat de slokdarm, maag, dunne darm, dikke darm of colon, rectum, en anus. Bloedingen kunnen uit een of meer van deze gebieden komen, dat wil zeggen uit een klein gebied zoals een maagzweer of uit een groot oppervlak zoals een ontsteking van de dikke darm. Soms treden bloedingen op zonder dat de betrokkene er iets van merkt. Dit type bloeding wordt occult of verborgen genoemd. Gelukkig kunnen eenvoudige tests occult bloed in de ontlasting opsporen.
- Wat veroorzaakt bloedingen in het spijsverteringskanaal?
- Hoe worden bloedingen in het spijsverteringskanaal herkend?
- Hoe wordt een bloeding in het spijsverteringskanaal gediagnosticeerd?
- Endoscopie
- Andere procedures
- Hoe worden bloedingen in het spijsverteringskanaal behandeld?
- Hoop door onderzoek
- National Digestive Diseases Information Clearinghouse
Wat veroorzaakt bloedingen in het spijsverteringskanaal?
Maagzuur kan een ontsteking veroorzaken die kan leiden tot een bloeding aan het onderste uiteinde van de slokdarm. Deze aandoening, die meestal gepaard gaat met het symptoom brandend maagzuur, wordt esofagitis of ontsteking van de slokdarm genoemd. Soms sluit een spier tussen de slokdarm en de maag niet goed, waardoor voedsel en maagsappen in de slokdarm terechtkomen, wat tot slokdarmontsteking kan leiden. Bij een andere, niet verwante aandoening kunnen vergrote aders (varices) aan de onderkant van de slokdarm scheuren en massaal gaan bloeden. Levercirrose is de meest voorkomende oorzaak van slokdarmvarices. Slokdarmbloedingen kunnen worden veroorzaakt door een scheur in de slokdarmwand (Mallory-Weiss-syndroom). Het Mallory-Weiss-syndroom is meestal het gevolg van braken, maar kan ook worden veroorzaakt door een verhoogde druk in de buik als gevolg van hoesten, een hiatale hernia, of een bevalling. Slokdarmkanker kan bloedingen veroorzaken.
De maag is een frequente plaats van bloedingen. Infecties met Helicobacter pylori (H. pylori), alcohol, aspirine, aspirinebevattende geneesmiddelen en diverse andere geneesmiddelen (NSAID’s) (met name die welke worden gebruikt voor artritis) kunnen maagzweren of ontstekingen (gastritis) veroorzaken. De maag is vaak de plaats waar een maagzweer ontstaat. Acute of chronische zweren kunnen groter worden en door een bloedvat heen eroderen, waardoor bloedingen ontstaan. Ook patiënten die lijden aan brandwonden, shock, hoofdletsel of kanker, of patiënten die een uitgebreide operatie hebben ondergaan, kunnen stresszweren ontwikkelen. Bloedingen kunnen ook optreden bij goedaardige tumoren of kanker van de maag, hoewel deze aandoeningen meestal geen massale bloedingen veroorzaken.
Een veel voorkomende bron van bloedingen uit het bovenste deel van het spijsverteringskanaal zijn zweren in de twaalfvingerige darm (de bovenste dunne darm). Zweren in de twaalfvingerige darm worden meestal veroorzaakt door infectie met de H. pylori-bacterie of door geneesmiddelen zoals aspirine of NSAID’s.
In het onderste deel van het spijsverteringskanaal zijn de dikke darm en het rectum frequente plaatsen van bloedingen. Aambeien zijn de meest voorkomende oorzaak van zichtbaar bloed in het spijsverteringskanaal, vooral bloed dat helderrood lijkt. Aambeien zijn vergrote aders in het anale gebied die kunnen scheuren en helderrood bloed kunnen produceren, dat in het toilet of op toiletpapier te zien is. Als er rood bloed wordt gezien, is het echter essentieel om andere oorzaken van bloeding uit te sluiten, omdat de anale zone ook de plaats kan zijn van snijwonden (fissuren), ontsteking of kanker.
Benaardige gezwellen of poliepen van de dikke darm komen vaak voor en worden verondersteld voorlopers van kanker te zijn. Deze gezwellen kunnen helderrood bloed of occulte bloedingen veroorzaken. Dikkedarmkanker is de op twee na meest voorkomende vorm van kanker in de Verenigde Staten en veroorzaakt vaak occulte bloedingen, maar niet noodzakelijkerwijs zichtbare bloedingen.
Inflammatie door verschillende oorzaken kan uitgebreide bloedingen uit de dikke darm veroorzaken. Verschillende darminfecties kunnen ontsteking en bloederige diarree veroorzaken. Colitis ulcerosa kan ontstekingen en uitgebreide oppervlaktebloedingen uit kleine ulceraties veroorzaken. De ziekte van Crohn van de dikke darm kan ook bloedingen veroorzaken.
Diverticulaire ziekte veroorzaakt door diverticula–uitstulpingen van de wand van de dikke darm–kan resulteren in massale bloedingen. Ten slotte kunnen zich bij het ouder worden afwijkingen in de bloedvaten van de dikke darm ontwikkelen, die tot terugkerende bloedingen kunnen leiden.
Patiënten die bloedverdunnende medicijnen (warfarine) gebruiken, kunnen bloedingen uit het maagdarmkanaal krijgen, vooral als ze medicijnen als aspirine gebruiken.
Wat zijn de meest voorkomende oorzaken van bloedingen in het spijsverteringskanaal?
Esofagus
- ontsteking (oesofagitis)
- vergrote aderen (varices)
- scheur (Mallory-Weiss-syndroom)
- kanker
Maag
- zweren
- ontsteking (gastritis)
- kanker
Kleine darm
- zweren
- ontsteking (prikkelbare darmziekte)
Lange darm en rectum
- hemorroïden
- infecties
- ontstekingen (colitis ulcerosa)
- colorectale poliepen
- colorectale kanker
- diverticulaire aandoeningen
Hoe worden bloedingen in het spijsverteringskanaal herkend?
De verschijnselen van een bloeding in het spijsverteringskanaal zijn afhankelijk van de plaats en de ernst van de bloeding. Als het bloed uit het rectum of de dikke darm komt, zal het helderrode bloed zich met de ontlasting bedekken of vermengen. De ontlasting kan gemengd zijn met donkerder bloed als de bloeding hoger in de dikke darm of aan het uiteinde van de dunne darm zit. Bij een bloeding in de slokdarm, maag of twaalfvingerige darm is de ontlasting meestal zwart of teerachtig. Het braaksel kan helderrood zijn of eruit zien als koffiemalen wanneer er een bloeding is op die plaatsen. Bij een occulte bloeding is het mogelijk dat de patiënt geen veranderingen in de kleur van de ontlasting opmerkt.
Als er plotseling een massale bloeding optreedt, kan iemand zich zwak, duizelig, flauw of kortademig voelen, of krampende buikpijn of diarree hebben. Er kan shock optreden, met een snelle polsslag, daling van de bloeddruk en moeite met het produceren van urine. De patiënt kan erg bleek worden. Als de bloeding langzaam en over een lange periode optreedt, zullen vermoeidheid, lusteloosheid, kortademigheid en bleekheid als gevolg van de bloedarmoede geleidelijk optreden. Bloedarmoede is een aandoening waarbij de ijzerrijke stof in het bloed, hemoglobine, verminderd is.
Hoe wordt een bloeding in het spijsverteringskanaal gediagnosticeerd?
De plaats van de bloeding moet worden gelokaliseerd. Een volledige anamnese en lichamelijk onderzoek zijn essentieel. Symptomen zoals veranderingen in de stoelgang, de kleur van de ontlasting (naar zwart of rood) en de consistentie, en de aanwezigheid van pijn of gevoeligheid kunnen de arts vertellen welk deel van het spijsverteringskanaal is aangetast. Omdat de inname van ijzer, bismut (Pepto Bismol), of voedingsmiddelen zoals bieten de ontlasting hetzelfde uiterlijk kunnen geven als bloedingen uit het spijsverteringskanaal, moet een arts de ontlasting testen op bloed voordat hij een diagnose kan stellen. Een bloedbeeld zal aangeven of de patiënt bloedarmoede heeft en zal ook een idee geven van de omvang van de bloeding en hoe chronisch deze kan zijn.
Endoscopie
Endoscopie is een veelgebruikte diagnostische techniek waarmee de plaats van de bloeding direct kan worden bekeken. Omdat de endoscoop laesies kan opsporen en de aan- of afwezigheid van een bloeding kan bevestigen, kiezen artsen vaak voor deze methode om de diagnose te stellen bij patiënten met een acute bloeding. In veel gevallen kan de arts de endoscoop ook gebruiken om de oorzaak van de bloeding te behandelen.
De endoscoop is een flexibel instrument dat via de mond of het rectum kan worden ingebracht. Met het instrument kan de arts in de slokdarm, maag, twaalfvingerige darm (oesofago-duodenoscopie), dikke darm (colonoscopie) en rectum (sigmoïdoscopie) kijken; kleine weefselmonsters (biopten) nemen; foto’s maken; en de bloeding stoppen.
Kleine darm-endoscopie, of enteroscopie, is een procedure waarbij een lange endoscoop wordt gebruikt. Deze endoscoop kan worden gebruikt om niet-geïdentificeerde bloedingsbronnen in de dunne darm te lokaliseren.
Andere procedures
Er zijn verschillende andere methoden beschikbaar om de bron van de bloeding te lokaliseren. Bariumstralen zijn over het algemeen minder nauwkeurig dan endoscopie bij het lokaliseren van de plaats van de bloeding. Enkele nadelen van bariumstralen zijn dat ze andere diagnostische technieken kunnen storen als ze worden gebruikt voor het opsporen van acute bloedingen, dat ze de patiënt blootstellen aan röntgenstraling en dat ze niet de mogelijkheid bieden tot biopsie of behandeling.
Angiografie is een techniek waarbij kleurstof wordt gebruikt om bloedvaten zichtbaar te maken. Deze procedure is het nuttigst in situaties waarin de patiënt acuut bloedt, zodat de kleurstof uit het bloedvat lekt en de plaats van de bloeding identificeert. In bepaalde situaties kunnen bij angiografie medicijnen in de slagaders worden geïnjecteerd die de bloeding kunnen stelpen.
Radionuclidescanning is een niet-invasieve screeningtechniek die wordt gebruikt om plaatsen van acute bloedingen te lokaliseren, met name in het onderste gedeelte van het maagdarmkanaal. Bij deze techniek worden kleine hoeveelheden radioactief materiaal geïnjecteerd. Vervolgens produceert een speciale camera beelden van organen, waardoor de arts een plaats van bloeding kan opsporen.
Bovendien kunnen barium röntgenstralen, angiografie en radionuclidescans worden gebruikt om bronnen van chronische occulte bloedingen op te sporen. Deze technieken zijn vooral nuttig wanneer de dunne darm wordt verdacht als de plaats van de bloeding, aangezien de dunne darm niet gemakkelijk kan worden gezien met endoscopie.
Hoe worden bloedingen in het spijsverteringskanaal behandeld?
Endoscopie is de primaire diagnostische en therapeutische procedure voor de meeste oorzaken van maag-darmbloedingen.
Actieve bloedingen uit het bovenste deel van het maag-darmkanaal kunnen vaak worden bestreden door chemicaliën rechtstreeks in een bloedingsplaats te injecteren met een naald die via de endoscoop wordt ingebracht. Een arts kan een bloedingsplaats en het omringende weefsel ook dichtschroeien of verhitten met een verwarmingssonde of elektrocoagulatieapparaat dat via de endoscoop wordt ingebracht. Lasertherapie is nuttig in bepaalde gespecialiseerde situaties.
Als de bloeding eenmaal onder controle is, worden vaak medicijnen voorgeschreven om herhaling van de bloeding te voorkomen. Geneesmiddelen zijn vooral nuttig bij H. pylori, slokdarmontsteking, maagzweer, infecties en prikkelbare darmziekte. Medische behandeling van maagzweren, waaronder het verwijderen van H. pylori, om genezing te verzekeren en onderhoudstherapie om te voorkomen dat de maagzweer terugkomt, kan ook de kans op terugkerende bloedingen verminderen.
Verwijdering van poliepen met een endoscoop kan bloedingen van poliepen in de dikke darm onder controle houden. Verwijdering van aambeien door middel van zwachtelen of verschillende warmte- of elektrische apparaten is effectief bij patiënten die last hebben van recidiverende aambeibloedingen. Endoscopische injectie of cauterisatie kan worden gebruikt om bloedingsplaatsen in het gehele lagere darmkanaal te behandelen.
Endoscopische technieken houden de bloeding niet altijd onder controle. Soms kan angiografie worden gebruikt. Een operatie is echter vaak nodig om actieve, ernstige of terugkerende bloedingen onder controle te krijgen wanneer endoscopie niet succesvol is.
Hoe herkent u bloed in de ontlasting en het braaksel?
- helderrood bloed op de ontlasting
- donker bloed vermengd met de ontlasting
- zwarte of teerachtige ontlasting
- helderrood bloed in het braaksel
- koffieachtig uiterlijk van het braaksel
Wat zijn de verschijnselen van een acute bloeding?
- alle bovenstaande bloedingssymptomen
- zwakte
- kortademigheid
- duizeligheid
- krampende buikpijn
- flauwte
- diarree
Wat zijn de verschijnselen van een chronische bloeding?
- alle bovenstaande bloedingssymptomen
- zwakte
- vermoeidheid
- kortademigheid
- lethargie
- vermoeidheid
Hoop door onderzoek
NIDDK, ondersteunt via de Division of Digestive Diseases and Nutrition diverse programma’s en onderzoeken die zijn gericht op verbetering van de behandeling van patiënten met spijsverteringsziekten die bloedingen in het spijsverteringskanaal veroorzaken, waaronder H. pylori en inflammatoire darmziekten.
De Amerikaanse regering onderschrijft of begunstigt geen specifiek commercieel product of bedrijf. Handelsnamen, merknamen of bedrijfsnamen die in dit document voorkomen, worden alleen gebruikt omdat zij in het kader van de verstrekte informatie noodzakelijk worden geacht. Als een product niet wordt genoemd, betekent of impliceert dit niet dat het product niet voldoet.
National Digestive Diseases Information Clearinghouse
2 Information Way
Bethesda, MD 20892-3570
Email:Het National Digestive Diseases Information Clearinghouse (NDDIC) is een dienst van het National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK). Het NIDDK maakt deel uit van de National Institutes of Health van het U.S. Department of Health and Human Services. Het in 1980 opgerichte clearinghouse verstrekt informatie over spijsverteringsaandoeningen aan mensen met spijsverteringsaandoeningen en hun familieleden, beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg en het publiek. NDDIC beantwoordt vragen, ontwikkelt en verspreidt publicaties, en werkt nauw samen met beroeps- en patiëntenorganisaties en overheidsinstanties om bronnen over spijsverteringsziekten te coördineren.
Publicaties die door het uitwisselingscentrum worden geproduceerd, worden zorgvuldig beoordeeld door zowel NIDDK-wetenschappers als externe deskundigen.