Carotis Artery Disease

Wat is carotis artery disease?

De carotis slagaders zijn de belangrijkste bloedvaten die bloed en zuurstof naar de hersenen vervoeren. Wanneer deze slagaders vernauwd raken, wordt dat halsslagaderziekte genoemd. Het kan ook stenose van de halsslagader worden genoemd. De vernauwing wordt veroorzaakt door atherosclerose. Dit is de ophoping van vetstoffen, kalk en andere afvalstoffen in het slijmvlies van de slagader. Carotis-arterie is vergelijkbaar met coronaire arterie, waarbij ophoping optreedt in de slagaders van het hart en een hartaanval kan veroorzaken.

Carotis-arterie vermindert de zuurstoftoevoer naar de hersenen. De hersenen hebben een constante toevoer van zuurstof nodig om te kunnen werken. Zelfs een korte onderbreking in de bloedtoevoer kan problemen veroorzaken. Hersencellen beginnen al af te sterven na een paar minuten zonder bloed of zuurstof. Als de vernauwing van de halsslagaders ernstig genoeg wordt dat de bloedstroom wordt geblokkeerd, kan dit een beroerte veroorzaken. Als een stukje plaque afbreekt, kan dit ook de bloedstroom naar de hersenen blokkeren. Ook dit kan een beroerte veroorzaken.

Wat veroorzaakt halsslagaderaandoeningen?

Atherosclerose veroorzaakt de meeste halsslagaderaandoeningen. Bij deze aandoening stapelen vetafzettingen zich op langs de binnenste laag van de slagaders en vormen plaque. De verdikking vernauwt de slagaders en vermindert de bloedstroom of blokkeert de bloedstroom naar de hersenen volledig.

Wie loopt risico op halsslagaderaandoeningen?

Risicofactoren geassocieerd met atherosclerose zijn onder andere:

• Odere leeftijd

• Mannelijk

• Familiegeschiedenis

• Ras

• Genetische factoren

• Hoog cholesterol

• Hoge bloeddruk

• Roken

• Diabetes

• Overgewicht

• Dieet met veel verzadigd vet

• gebrek aan beweging

Hoewel deze factoren het risico van een persoon verhogen, veroorzaken ze niet altijd de ziekte. Als u uw risicofactoren kent, kunt u veranderingen in uw levensstijl aanbrengen en met uw arts samenwerken om de kans te verkleinen dat u de ziekte krijgt.

Wat zijn de symptomen van halsslagaderziekte?

Slagaderziekte kan geen symptomen hebben. Soms is het eerste teken van de ziekte een voorbijgaande ischemische aanval (TIA) of een beroerte.

Een voorbijgaande ischemische aanval (TIA) is een plotseling, tijdelijk verlies van bloedtoevoer naar een deel van de hersenen. Het duurt meestal een paar minuten tot een uur. De symptomen verdwijnen volledig binnen 24 uur, met volledig herstel. Als de symptomen aanhouden, is er sprake van een beroerte. Symptomen van een TIA of beroerte kunnen zijn:

• Plotselinge zwakte of onhandigheid van een arm of been aan één kant van het lichaam

• Plotselinge verlamming van een arm of been aan één kant van het lichaam

• Verlies van coördinatie of beweging

• Verwardheid, verminderd concentratievermogen, duizeligheid, flauwvallen, of hoofdpijn

• Neemelijkheid of verlies van gevoel in het gezicht of in een arm of been

• Tijdelijk verlies van gezichtsvermogen of wazig zicht

• Onvermogen om duidelijk te spreken of onduidelijke spraak

Als u of een dierbare een van deze symptomen heeft, roep dan meteen medische hulp in. Een TIA kan een waarschuwingsteken zijn dat er een beroerte op komst is. TIA’s gaan echter niet aan alle beroertes vooraf.

De symptomen van een TIA en beroerte zijn hetzelfde. Een beroerte is een verlies van bloedtoevoer (ischemie) naar de hersenen dat lang genoeg aanhoudt om permanente hersenbeschadiging te veroorzaken. Hersencellen beginnen al na een paar minuten zonder zuurstof af te sterven.

De invaliditeit die optreedt als gevolg van een beroerte hangt af van de grootte en de locatie van de hersenen die verlies van bloedtoevoer hebben geleden. Dit kan onder meer problemen met:

• Bewegen

• Spreken

• Denken

• Herinneren

• Darm- en blaasfunctie

• Eten

• Emotionele controle

• Andere vitale lichaamsfuncties

Herstel is ook afhankelijk van de grootte en de plaats van de beroerte. Een beroerte kan leiden tot langdurige problemen, zoals zwakte in een arm of been. Het kan verlamming, verlies van spraak of zelfs de dood veroorzaken.

De symptomen van halsslagaderziekte kunnen lijken op andere medische aandoeningen of problemen. Ga altijd naar uw arts voor een diagnose.

Hoe wordt de diagnose halsslagaderziekte gesteld?

Naast een volledige anamnese en lichamelijk onderzoek, kunnen tests voor halsslagaderziekte het volgende omvatten:

• Luisteren naar de halsslagaders. Voor deze test plaatst uw arts een stethoscoop over de halsslagader om te luisteren naar een geluid dat ruis wordt genoemd (spreek uit als brew-ee). Dit geluid wordt gemaakt wanneer bloed door een vernauwde slagader stroomt. Een ruis kan een teken zijn van atherosclerose. Maar een slagader kan ook ziek zijn zonder dit geluid te produceren.

• Duplex-scan van de halsslagader. Deze test wordt gedaan om de bloedstroom van de halsslagaders te beoordelen. Een sonde, een transducer genaamd, zendt ultrasone geluidsgolven uit. Wanneer de transducer (als een microfoon) op bepaalde plaatsen en onder bepaalde hoeken op de halsslagaders wordt geplaatst, verplaatsen de ultrasone geluidsgolven zich door de huid en andere lichaamsweefsels naar de bloedvaten, waar de golven weerkaatsen op de bloedcellen. De transducer zendt de golven naar een versterker, zodat de arts de geluidsgolven kan horen. Afwezigheid of zwakker worden van deze geluiden kan betekenen dat de bloedstroom geblokkeerd is.

• MRI-scan. Bij deze procedure wordt gebruik gemaakt van een combinatie van grote magneten, radiofrequente energie en een computer om gedetailleerde beelden te maken van organen en structuren in het lichaam. Voor dit onderzoek ligt u in een grote buis terwijl magneten rond uw lichaam gaan. Het is erg luid.

• Magnetische resonantie angiografie (MRA). Bij deze procedure wordt gebruik gemaakt van magnetische resonantietechnologie (MRI) en intraveneuze (IV) contraststof om de bloedvaten zichtbaar te maken. Contrastvloeistof zorgt ervoor dat de bloedvaten er op het MRI-beeld solide uitzien, zodat de arts ze kan zien.

• Computatietomografie-angiografie (CTA). Bij dit onderzoek worden met behulp van röntgenstralen en computertechnologie in combinatie met contrastvloeistof horizontale of axiale beelden (vaak coupes genoemd) van het lichaam gemaakt. Een CTA toont beelden van bloedvaten en weefsels en is nuttig bij het identificeren van vernauwde bloedvaten.

• Angiografie. Deze test wordt gebruikt om te beoordelen hoe verstopt de halsslagaders zijn door röntgenfoto’s te maken terwijl een contrastvloeistof wordt ingespoten. De contrastvloeistof helpt de arts de vorm en de stroming van het bloed door de slagaders te zien terwijl röntgenfoto’s worden gemaakt.

Hoe wordt halsslagaderaandoening behandeld?

Uw zorgverlener zal de beste behandeling bepalen op basis van:

• Hoe oud u bent

• Uw algehele gezondheid en medische voorgeschiedenis

• Hoe ziek u bent

• Hoe goed u kunt omgaan met specifieke medicijnen, procedures, of therapieën

• Hoe lang de aandoening naar verwachting zal duren

• Uw mening of voorkeur

Als een halsslagader voor minder dan 50% vernauwd is, wordt deze vaak behandeld met medicijnen en veranderingen in levensstijl. Als de slagader tussen 50% en 70% vernauwd is, kunnen medicijnen of een operatie worden gebruikt, afhankelijk van uw geval.

Medische behandeling voor halsslagaderaandoeningen kan het volgende omvatten:

Veranderingen in levensstijl

• Stoppen met roken. Stoppen met roken kan het risico op halsslagaderaandoeningen en hart- en vaatziekten verminderen. Alle nicotineproducten, ook elektronische sigaretten, vernauwen de bloedvaten. Dit vermindert de bloedstroom door de slagaders.

• Verlaag het cholesterolgehalte. Eet een vetarm, cholesterolarm dieet. Eet veel groenten, mager vlees (vermijd rood vlees), fruit en vezelrijke granen. Vermijd bewerkte voedingsmiddelen met een hoog gehalte aan verzadigde vetten en transvetten. Wanneer dieet en lichaamsbeweging niet voldoende zijn om het cholesterol onder controle te houden, kunt u medicijnen nodig hebben.

• Verlagen bloedsuiker. Een hoge bloedsuikerspiegel (glucose) kan schade en ontsteking veroorzaken aan de bekleding van de halsslagaders. Beheers de glucosespiegel door een suikerarm dieet en regelmatige lichaamsbeweging. Als u diabetes heeft, kan het zijn dat u medicijnen of een andere behandeling nodig heeft.

• Ontspanning. Gebrek aan lichaamsbeweging kan leiden tot gewichtstoename en verhoging van de bloeddruk en het cholesterolgehalte. Lichaamsbeweging kan helpen een gezond gewicht te behouden en de risico’s op halsslagaderaandoeningen te verminderen.

• Lage bloeddruk. Hoge bloeddruk veroorzaakt slijtage en ontsteking in de bloedvaten waardoor het risico op slagadervernauwing toeneemt. Voor de meeste mensen moet de bloeddruk lager zijn dan 140/90. Mensen met diabetes kunnen een nog lagere bloeddruk nodig hebben.

Medicijnen

Medicijnen die kunnen worden gebruikt om halsslagaderziekte te behandelen zijn onder andere:

• Antiplatelets. Deze medicijnen zorgen ervoor dat bloedplaatjes in het bloed minder goed aan elkaar kunnen kleven en stolsels kunnen veroorzaken. Aspirine, clopidogrel en dipyridamol zijn voorbeelden van bloedplaatjesremmende medicijnen.

• Colesterolverlagende medicijnen. Statines zijn een groep cholesterolverlagende geneesmiddelen. Zij omvatten simvastatine en atorvastatine. Uit onderzoek is gebleken dat bepaalde statines de dikte van de wand van de halsslagader kunnen verminderen en de grootte van de opening van de slagader kunnen vergroten.

• Bloeddrukverlagende geneesmiddelen. Verschillende geneesmiddelen werken om de bloeddruk te verlagen.

Als een halsslagader vernauwd is van 50% tot 69%, hebt u mogelijk een agressievere behandeling nodig, vooral als u symptomen hebt.

Een operatie wordt meestal geadviseerd bij een halsslagadervernauwing van meer dan 70%. Chirurgische behandeling verlaagt het risico op een beroerte na symptomen zoals een TIA of een lichte beroerte.

chirurgische behandeling van halsslagaderziekte omvat:

• Carotid endarterectomie (CEA). Dit is een operatie waarbij plaque en bloedstolsels uit de halsslagaders worden verwijderd. Endarterectomie kan een beroerte helpen voorkomen bij mensen die symptomen hebben en een vernauwing van 70% of meer.

• Carotisarterie angioplastiek met stenting (CAS). Dit is een optie voor mensen die geen carotis endarterectomie kunnen ondergaan. Er wordt gebruik gemaakt van een zeer kleine holle buis, of katheter, die via een bloedvat in de lies naar de halsslagaders wordt geleid. Zodra de katheter op zijn plaats zit, wordt een ballon opgeblazen om de slagader te openen en wordt een stent geplaatst. Een stent is een dun raamwerk van metaalgaas dat wordt gebruikt om de slagader open te houden.

Wat zijn de complicaties van halsslagaderaandoeningen?

De belangrijkste complicatie van halsslagaderaandoeningen is een beroerte. Een beroerte kan ernstige invaliditeit veroorzaken en kan fataal zijn.

Kan halsslagaderziekte worden voorkomen?

U kunt halsslagaderziekte voorkomen of uitstellen op dezelfde manier als u hartziekten zou voorkomen. Dit omvat:

• Veranderingen in eetgewoonten. Eet een gezond dieet met veel vers fruit en groenten, mager vlees zoals gevogelte en vis, en vetarme of vetvrije zuivelproducten, beperk uw inname van zout, suiker, verwerkte voedingsmiddelen, verzadigde vetten en alcohol.

• Uitoefening. Streef naar 40 minuten matige tot krachtige lichamelijke activiteit, ten minste 3 tot 4 dagen per week.

• Beheers uw gewicht. Als u overgewicht heeft, onderneem dan stappen om gewicht te verliezen.

• Stop met roken. Als u rookt, doorbreek dan de gewoonte. Schrijf u in voor een stoppen-met-rokenprogramma om uw kansen op succes te vergroten. Vraag uw arts naar de mogelijkheden op recept.

• Control stress. Leer om te gaan met stress in uw leven thuis en op het werk.

Wanneer moet ik mijn zorgverlener bellen?

Leer de symptomen van een beroerte en laat uw familieleden deze ook leren. Als u denkt dat u symptomen van een beroerte hebt, bel dan onmiddellijk 911.

Key points about carotid artery disease

• Carotid artery disease is een vernauwing van de halsslagaders. Deze slagaders leveren zuurstofrijk bloed van het hart naar de hersenen.

• Versnauwing van de halsslagaders kan een beroerte of symptomen van een beroerte veroorzaken en moet meteen worden behandeld.

• Een vetarm, cholesterolarm dieet met veel groenten, mager vlees, fruit en veel vezels is een manier om het risico op carotisziekte te verminderen. Lichaamsbeweging, stoppen met roken, bloeddrukbeheersing, en medicijnen kunnen ook helpen.

• Openen van de halsslagaders zodra ze vernauwd zijn kan worden gedaan met een operatie of met angioplastiek en een stent.

• Carotis slagaderziekte heeft misschien geen symptomen, maar als u significante risicofactoren heeft, ga dan naar uw zorgverlener voor screening en diagnose.