Het idee achter iemands intelligentiequotiënt (IQ) is omstreden sinds de Amerikaanse psycholoog Lewis Terman het geniale idee van William Stern, pionier op het gebied van intelligentietests, pikte om iemands mentale leeftijd te delen door zijn chronologische leeftijd en dat vervolgens met 100 te vermenigvuldigen.
Dit zou een algemene score opleveren die ons zou vertellen hoe slim die persoon was in vergelijking met andere mensen die in hetzelfde jaar waren geboren. Beide mannen bouwden voort op het werk van Sir Francis Galton en Alfred Binet, die respectievelijk de hersencapaciteit van Britse edellieden en Franse kinderen met leerstoornissen bestudeerden.
(Als dat niet genoeg geschiedenisles was, volgt hier een gedetailleerder overzicht.)
Controversieel begin
IQ heeft echt een grote vlucht genomen, ondanks het feit dat sommige mensen die bij de ontwikkeling ervan betrokken waren, waarschuwden voor de beperkingen van het rangschikken van de hersencapaciteit uitsluitend op basis van verbale en redeneerpuzzels.
Intelligentie is veelzijdig, functioneel, en zowel gedefinieerd als gevormd door cultuur. Het kan op verschillende manieren worden uitgedrukt, aangetoond door iemands vermogen om problemen op te lossen en taken te volbrengen, en gemeten aan de hand van de problemen en taken die worden gewaardeerd door iemands opvoeding, omgeving en mensen.
Maar dat weerhield de machthebbers er niet van zich meester te maken van deze gemakkelijk te begrijpen manier om bevolkingsgroepen te rangschikken – vooral niet toen het de pretentie had een wetenschappelijke basis te verschaffen om ook rassen te rangschikken (op basis van gemiddelde, natuurlijk, wat een keurige “niet tegen de feiten in te gaan” lampekap oplevert voor moderne *kuch* eugenetici).
Als je eenmaal hebt vastgesteld dat mensen met een bepaalde genetische achtergrond minder goed presteren op tests (en je hebt besloten dat deze tests ideologisch neutraal zijn), is het een kleine sprong om te verklaren dat structurele ongelijkheden het resultaat zijn van natuurlijke verschillen, en dat het gewoon de evolutie is die aan het werk is.
Van daaruit werden gedwongen sterilisatie van “zwakzinnigen”, controle op gemarginaliseerde groepen “voor hun eigen bestwil” en angst voor genetische degradatie door bloedvermenging gebruikt als argumenten voor segregatie en apartheid.
Als je eenmaal hebt vastgesteld dat mensen met een bepaalde genetische achtergrond minder goed presteren op tests (en je hebt besloten dat deze tests ideologisch neutraal zijn), is het een kleine sprong om te verklaren dat structurele ongelijkheden het resultaat zijn van natuurlijke verschillen, en dat het gewoon de evolutie is die aan het werk is.
Australië speelt een (misplaatste) rol
In Australië was het veel erger. En zelfs vandaag de dag zie je Twitter-pundits die iedereen laten weten dat het gemiddelde IQ van Aboriginals 65 is, alsof het slechts een interessant weetje is in plaats van een cultureel bevooroordeelde verkeerde voorstelling van zaken uit een decennia oud onderzoek.
En een beetje Googelen zal je een hele hoop goedbedoelende leunstoelgeleerden laten zien die bereid zijn om de mogelijke redenen voor deze kloof te overwegen, als je de drang voelt om je in de strijd te mengen.
National Geographic heeft zich misschien verontschuldigd voor het geloven in het verhaal, maar de racistische bewering dat inheemse Australiërs een lagere intelligentie hebben, heeft in de loop der decennia onherstelbare schade toegebracht aan gemeenschappen – als je er eenmaal van uitgaat dat een bevolkingsgroep minder intelligent is dan het gemiddelde (blanke) kind, dan is het “logisch” om ze als kinderen te behandelen, nietwaar?
Proberen positieve toepassingen te vinden
Heden ten dage begrijpt men natuurlijk dat die onderzoekers uit het begin van de 20e eeuw waarschijnlijk een score van ongeveer 30 zouden halen op moderne IQ-tests. In de loop van de decennia zijn de tests gekalibreerd om rekening te houden met de grote verscheidenheid van mensen die worden getest, in plaats van te kiezen voor een set puzzels en cijferspelletjes die voor iedereen geschikt zijn. “IQ” is nog steeds een steno voor het verwijzen naar iemands hersenvermogen, maar er is meer nuance in de manier waarop intelligentie wordt gekarakteriseerd en gecategoriseerd.
Het is gemakkelijk om cynisch te zijn over deze dingen, vooral wanneer ze zulke verwoestende-op-het-slechtste-en-misleidende-op-het-beste resultaten hebben gehad.
Maar naast deze incrementele aanpassingen aan het bedrijf van de hersenen, zijn er positieve toepassingen voor de oude IQ-test die verder gaan dan het delen van je score op sociale media na het beantwoorden van 10 meerkeuzevragen op een of andere app die zeker niet je persoonlijke informatie heeft verkocht aan adbots van derden terwijl je die opscheprechten hebt opgeëist.
“IQ” is nog steeds een afkorting van iemands hersenvermogen, maar er is meer nuance in hoe we intelligentie karakteriseren en categoriseren.
Helpen van mensen
Toen Eddie Maguire’s Test Australia: The National IQ Test voor het eerst werd uitgezonden in 2002, verklaarde de regering van de VS in datzelfde jaar dat het ongrondwettelijk was om misdadigers met een verstandelijke handicap (die worden beoordeeld met IQ-tests) terecht te stellen.
De tests zijn ook gebruikt als onderdeel van het beheer van ADHD, het vaststellen van structurele ongelijkheden die van invloed zijn op de ontwikkeling van kinderen en – indien correct gebruikt – zijn ze ongelooflijk nuttig bij het afstemmen van onderwijsmogelijkheden voor kinderen die speciale aandacht nodig hebben aan weerszijden van de gemiddelde “100”.
Ook hadden we zonder deze tests misschien nooit kennisgemaakt met al die prachtige kinderen van Child Genius.
Een nieuwe zesdelige SBS-serie Child Genius, gepresenteerd door Dr. Susan Carland, volgt het leven van de slimste kinderen van Australië en hun gezinnen en zal zien hoe ze hun vaardigheden testen op het gebied van wiskunde, algemene kennis, geheugen en taal.
De quizshow wordt vanaf 12 november over twee weken uitgezonden. De afleveringen worden uitgezonden van maandag tot woensdag om 19.30 uur.
