Het Ilizarov apparaat wordt gebruikt bij chirurgische ingrepen om botten van ledematen te verlengen of opnieuw vorm te geven. Daarnaast wordt de procedure vaak gebruikt voor de behandeling van complexe en/of open botbreuken, waarbij conventionele behandelingstechnieken niet kunnen worden toegepast. Zij kan ook worden gebruikt voor de behandeling van geïnfecteerde niet-geunieerde botbreuken die niet met andere technieken kunnen worden behandeld.
Procedure voor verlenging/verkleining van het bot
Het toestel is een gespecialiseerde vorm van externe fixateur, een circulaire fixateur, modulair van constructie.
Ringen van roestvrij staal worden met roestvrij staaldraad (de zogenaamde “pinnen”) aan het bot bevestigd. De ringen zijn met elkaar verbonden met draadstangen die via regelbare moeren zijn bevestigd.
De cirkelvormige constructie en de gespannen draden van het Ilizarov-apparaat bieden veel meer structurele steun dan het traditionele monolaterale fixatorsysteem. Het frame kan worden gebruikt om een gebroken ledemaat te ondersteunen, maar het wordt meestal gebruikt om misvorming door distractie-osteogenese te corrigeren.
De procedure bestaat uit een eerste operatie, waarbij het bot chirurgisch wordt gebroken en het ringapparaat wordt bevestigd. Terwijl de patiënt herstelt, begint het gebroken bot aan elkaar te groeien.
Terwijl het bot aan het groeien is, wordt het frame aangepast door middel van het draaien van de moeren, waardoor de ruimte tussen twee ringen groter wordt. Aangezien de ringen aan weerszijden van de breuk zijn bevestigd, wordt door deze afstelling, die vier maal per dag plaatsvindt, de nu genezende breuk ongeveer één millimeter per dag uit elkaar geplaatst. De incrementele dagelijkse verhogingen resulteren in een aanzienlijke verlenging van het ledemaat na verloop van tijd.
Zodra de verlengingsfase is voltooid, blijft het apparaat op het ledemaat voor een consolidatieperiode. De patiënt kan het Ilizarovframe volledig dragen, aanvankelijk met krukken, en de pijn wordt minder.
Als de genezing is voltooid, is een tweede operatie nodig om het ringapparaat te verwijderen. Dit resulteert in een beduidend langere arm. In geval van beenverlenging kan een aanvullende operatie nodig zijn om de achillespees te verlengen om de grotere botlengte op te vangen. Het grote voordeel van deze ingreep is dat het apparaat volledige steun biedt terwijl het bot herstelt, zodat de patiënt actief kan blijven om het herstel te bevorderen.
Een andere toepassing is het bottransport, waarbij een defect in een lang bot kan worden behandeld door een segment bot te transporteren, terwijl tegelijkertijd het regeneraat wordt verlengd om het defect te verkleinen en tenslotte met het andere segment te dokken, waardoor één boteenheid ontstaat.
Hoewel het Ilizarov-apparaat minimaal invasief is (er worden geen grote incisies gemaakt), is het niet vrij van complicaties. Pijn komt vaak voor en kan hevig zijn, maar is goed te behandelen met pijnstillers. Zorgvuldige aandacht voor reiniging en hygiëne is noodzakelijk om pinplaatsinfectie te voorkomen. Andere complicaties zijn zwelling en spiertransfixatie.
Behandelingsprocedure voor botfracturen
De Ilizarov-methode wordt veel gebruikt voor de behandeling van complexe en/of open botfracturen. Deze methode wordt verkozen boven conventionele behandelingsopties (zoals interne fixateur of gips) wanneer er een hoog risico op infectie bestaat of wanneer de fractuur zo ernstig is dat interne fixateur onwerkbaar is.