Quirks & Quarks
Schedelchirurgie uitgevoerd met stenen gereedschap tijdens Inca Empire tijden opmerkelijk succesvol
Geplaatst: 15 juni 2018
Laatst bijgewerkt: 18 juni 2018
Schedelchirurgie in de tijd van de Inca’s in Peru werd uitgevoerd met verbazingwekkende vaardigheid en succes, gezien het primitieve gereedschap dat beschikbaar was.
De operatie, bekend als trepanatie, houdt in het boren, snijden of schrapen van een gat in de schedel, en is door de geschiedenis heen door vele beschavingen beoefend. Het eerste bekende geval stamt uit Europa, 5000 jaar geleden. In de Nieuwe Wereld dateert het van ongeveer 2500 jaar geleden.
Anne Titelbaum, bioarcheoloog aan de Universiteit van Arizona, en haar collega’s richtten hun studie op het oude Peru en bestudeerden een schat aan schedels met trepans, variërend van de vroegste bewijzen in de Amerika’s tot aan de 15e eeuw, de tijd van het Incarijk.
ADVERTISEMENT
De schedels onthulden volgens Titelbaum een aantal redenen waarom de oude Peruvianen mogelijk aan dit soort schedeloperaties zijn onderworpen.
“Schedeltrauma’s kunnen zijn ontstaan door een trauma met stomp geweld door het gebruik van wapens zoals werpstenen, knotsen en knotsen. Dus in veel gevallen lijkt het erop dat de operatie werd uitgevoerd om hoofdwonden te behandelen: misschien om de wonden schoon te maken, misschien om stukken gebroken bot te verwijderen en hematomen en de daarmee gepaard gaande intracraniële druk te verlichten.”
Zij wijst erop dat niet alle schedels tekenen van dit soort verwondingen vertonen. Bewijs uit de geschiedenis suggereert dat trepanatie ook werd gedaan voor de behandeling van andere kwalen, van hoofdpijn tot epilepsie, en mogelijk ook rituele doeleinden had.
- Paper in World Neurosurgery
In de schedel schrapen met stenen gereedschap
In het oude Peru werden de gaten in de schedel hoogstwaarschijnlijk gemaakt met geslepen stenen gereedschap. Gezien de primitieve omstandigheden voor het uitvoeren van welke operatie dan ook, was de dood een duidelijke mogelijkheid. Maar één van de drie bekende methoden om de sneden te maken was minder riskant dan de andere.
“Er waren verschillende technieken die in het prehistorische Peru werden gebruikt, waaronder snijden, boren en schrapen,” zegt Titelbaum. Elke techniek had nadelen. Lineair snijden, met een scherp stenen mes, vereiste vaak het afsnijden van grotere gebieden dan nodig was. Boren bracht ook het risico met zich mee dat meer materiaal werd weggenomen dan wenselijk was. En beide technieken liepen het risico te diep te gaan.
“Schrapen was waarschijnlijk de techniek die de beste succespercentages opleverde, en dat is waarschijnlijk omdat het bot geleidelijk kon worden verwijderd met meer controle en dat zou voorkomen dat een chirurg te diep zou doordringen.”
ADVERTISEMENT
Het probleem met te diep snijden is dat de chirurg het risico zou lopen het vlies te doorboren dat onder het bot zit, het dura mater genaamd. De dura mater omringt en beschermt de hersenen en helpt ook infecties buiten te houden. Door de rand van het bot bij de snijsporen te bestuderen, kunnen wetenschappers inschatten of het genezingsproces van lange of korte duur was – met andere woorden, of de patiënt leefde en hoe lang.
De vroegste groep schedels – die van bijna 2.500 jaar geleden – toonde aan dat slechts 40 procent van de mensen overleefde. Een andere groep van bijna 1.000 jaar geleden liet een overlevingspercentage zien van 53 procent. Inca chirurgen 500 jaar geleden hadden dat overlevingspercentage drastisch verbeterd tot ongeveer 80%.
“In de loop der tijd, van 2500 jaar geleden tot in de 15e eeuw, is er zeker bewijs van verbetering, en dat is te zien aan de grootte van de trepanatie, de vaardigheid van de trepanaties, de technieken van de trepanaties en aan het algehele succespercentage van de patiënten,” zegt Titelbaum.
“Trepanatie en het succes van deze operaties spreekt boekdelen over de vindingrijkheid en de vaardigheden van de prehistorische mensen in Peru en het culmineert bij de Inca’s,” zegt Titelbaum. “De Inca’s waren ongelooflijke architecten en ingenieurs en het is geen verrassing dat ze ook een zeer geavanceerde vorm van chirurgie hadden.”
- Rituele gaten gesneden in menselijke schedels 6.000 jaar geleden
- Skeletten zeggen artritis is niet over veroudering maar over activiteit
- 4.500-jaar-oude kanker in menselijke fossielen