Children on the Frontline, Civil Society, Ontwikkeling & Hulp, Featured, Headlines, Mensenrechten, Latijns-Amerika & het Caribisch gebied, Bevolking, Armoede & SDGs, Projecten, Regionale categorieën, TerraViva Verenigde Naties
Kinderen in de frontlinie
Print||En español 
Kinderen die zijn opgenomen in de Villa Infantil Irapuato, dat hoge zorgnormen hanteert – in tegenstelling tot veel andere weeshuizen in Mexico. Credit: Courtesy Laura Martínez
MEXICO CITY, 18 aug 2014 (IPS) – Tehuizen voor weeskinderen of kinderen in kwetsbare situaties in Mexico ontberen de nodige overheidsregulering en -toezicht, wat leidt tot schandalige schendingen van de mensenrechten.
“De situatie is zeer ernstig”, zegt Laura Martínez, directeur van het niet-gouvernementele Patronato Pro Hogar del Niño, in de stad Irapuato in de centrale deelstaat Guanajuato, zo’n 300 km ten noorden van Mexico-Stad. “Er wordt geen rekening gehouden met de hogere belangen van de kinderen. Hun rechten worden geschonden.
“Er is geen nationale telling over waar ze zijn, wie er voor hen zorgt, volgens welke methodologie. We moeten goed gereguleerd zijn, goed toezicht houden. De regels worden niet gevolgd en er is geen wetgeving hierover,” vertelde ze IPS.
Haar opvanghuis, bekend als de Villa Infantil Irapuato, vangt al sinds 1969 kinderen op en heeft een capaciteit om 40 wezen of kinderen in een risicosituatie, tussen de zes en twintig jaar, te huisvesten. Sinds 2003 past het zijn eigen zorgprotocol toe.
De kinderen worden doorverwezen door het staatsbureau van het Nationaal Systeem voor Integrale Ontwikkeling van het Gezin (DIF), en het opvanghuis ontvangt publieke en private financiering.
De weeshuizen in Mexico opereren in een vacuüm van wetgeving, officiële dossiers en toezicht, met wijdverspreide problemen van niet-naleving en een gebrek aan professionaliteit en financiering – een situatie die volgens deskundigen in strijd is met internationale verdragen die Mexico heeft ondertekend.
In dit land van 118 miljoen mensen, met ongeveer 45 miljoen kinderen onder de 18 jaar, zijn er ongeveer 700 openbare en particuliere tehuizen die onderdak bieden aan 30.000 kinderen. Maar het Red Latinoamericana de Acogimiento Familiar (Latijnsamerikaanse netwerk voor pleegzorg) schat dat er in Mexico ruwweg 400.000 kinderen zijn zonder ouderlijke zorg, waaronder 100.000 die op straat leven.
Het laatste schandaal over de manier waarop deze instellingen worden gerund, brak uit op 15 juli, toen het bureau van de procureur-generaal bekendmaakte dat 596 mensen, onder wie 458 kinderen, waren gered uit het opvangtehuis “La Gran Familia” in Zamora, een stad in de westelijke deelstaat Michoacán. Ze leefden in erbarmelijke omstandigheden, in kamers die vergeven waren van de kakkerlakken en ratten, aldus de autoriteiten.
De bewoners zeiden dat ze werden verkracht, geslagen, tegen hun wil vastgehouden en gedwongen om te bedelen.
Het tehuis, dat in 1947 werd opgericht, werd geleid door Rosa del Carmen Verduzco, bekend als “Mamá Rosa”. Zij werd vanwege haar leeftijd en gezondheidsproblemen ongeschikt geacht om te worden vervolgd, maar zes van haar medewerkers zijn aangeklaagd wegens ontvoering, kindermisbruik en seksueel misbruik. Het centrum werd op 30 juli voorgoed gesloten.
“De staat loopt 30 jaar achter als het gaat om het waarborgen van de rechten van kinderen in het overheidsbeleid”, aldus Martín Pérez, uitvoerend directeur van het Mexicaanse Netwerk voor de Rechten van Kinderen. “De staat heeft nooit toezicht gehouden op deze instellingen; eens in de zoveel tijd komt er iets aan het licht en dan herinnert hij zich ze en richt zijn aandacht op hen.”
Doordat de staat geen fondsen verstrekt, oefent hij ook geen toezicht uit. “En dat laat kinderen in een kwetsbare positie. De tehuizen worden een zwart gat; niemand weet welke opvoedingsmethode ze gebruiken… welke schade er wordt aangericht,” vertelde Pérez aan IPS.
Hoewel de zaak “Mamá Rosa” het meest in het oog springende schandaal was, hebben de weeshuizen of kindertehuizen, telkens wanneer ze in het nieuws komen, één ding gemeen: onregelmatigheden in de manier waarop ze worden gerund.
Op 17 jun. 17 juni redden de autoriteiten 33 kinderen in de leeftijd van 5 tot 17 jaar en 10 jongeren tussen 18 en 24 jaar uit het Casa Hogar Domingo Savio in de centrale stad Puebla, als reactie op tekenen van misbruik door de directeur van het tehuis.
In 2011 werden 19 kinderen bevrijd uit het Instituto Casa Hogar Nuestro Señor de la Misericordia y Nuestra Señora de la Salette in Mexico-Stad. De slachtoffers van mishandeling hadden doodsbedreigingen ontvangen om te voorkomen dat ze aangifte zouden doen van de omstandigheden waarin ze werden vastgehouden.
Twee jaar eerder hadden de autoriteiten 126 mishandelde jongeren verwijderd uit de “Casitas del Sur”-opvangcentra die werden beheerd door de niet-gouvernementele organisatie Reintegración Social. Zij stelden ook vast dat 15 jongeren vermist waren, van wie er drie nog steeds zoek zijn.
De wet op de sociale bijstand verplicht het Ministerie van Volksgezondheid toezicht te houden op de tehuizen voor kinderen. Maar het toezicht is praktisch onbestaande.
Internationale bezorgdheid
Mexico staat al meer dan tien jaar in het vizier van internationale instanties wegens deze praktijken.
In zijn aanbevelingen aan de Mexicaanse staat in 2006 uitte het VN-Comité inzake de Rechten van het Kind zijn bezorgdheid over het grote aantal kinderen dat zonder enig toezicht in particuliere instellingen wordt geplaatst, en stelde het voor een register en een gegevensbank aan te leggen van kinderen in particuliere tehuizen.
“Het Comité is bezorgd over het gebrek aan informatie (aantal, levensomstandigheden, enz.) over kinderen die van hun ouders zijn gescheiden en in instellingen verblijven. Het Comité wijst op het grote aantal kinderen in instellingen die worden beheerd door de particuliere sector, en betreurt het gebrek aan informatie en toezicht van de staat op deze instellingen,” aldus het document.
Het Comité, dat toeziet op de naleving van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind, heeft aanbevolen dat de staat regelgeving opstelt op basis van de rechten van het kind en effectieve wetgeving invoert, bestaande structuren zoals de uitgebreide familie versterkt, de opleiding van het personeel verbetert en meer middelen toekent aan de relevante instanties.
In het rapport van februari 2014 “Het recht van jongens en meisjes op een gezin. Alternative Care. Ending Institutionalization in the Americas”, drong de Inter-Amerikaanse Commissie voor de Rechten van de Mens (IACHR) er bij de landen die lid zijn van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) op aan om “de werking van residentiële zorgfaciliteiten naar behoren te reguleren en goed toezicht uit te oefenen, deze te onderzoeken en, waar nodig, eventuele schendingen van de rechten van kinderen die in deze faciliteiten plaatsvinden, te bestraffen.”
“Het in instellingen onderbrengen van kinderen blijft een gebruikelijke reactie op deze situaties in de landen van de regio, hoewel uit bewijsmateriaal blijkt dat de manier waarop veel residentiële instellingen momenteel functioneren, niet garandeert dat de rechten van de kinderen die erin worden ondergebracht, worden beschermd, en hen blootstelt aan situaties van geweld, misbruik en verwaarlozing,” concludeerde de IACHR.
Groepen uit de burgermaatschappij in Mexico zijn van plan een offensief te beginnen om de staat onder druk te zetten zijn verplichtingen na te komen.
Tijdens de 69e zitting van de pre-sessionele Werkgroep van het Comité inzake de Rechten van het Kind, die van 22 tot 26 sept. 22-26 september, zal een delegatie van kinderen, samen met UNICEF – het kinderfonds van de V.N. – en niet-gouvernementele organisaties, in Genève een verslag indienen over de situatie van kinderen, met inbegrip van minderjarigen zonder ouderlijke zorg.
In mei-juni 2015 zal het Comité voor de Rechten van het Kind, bestaande uit 18 onafhankelijke deskundigen, Mexico evalueren.
En de IACHR-rapporteur voor de Rechten van het Kind, Rosa María Ortiz, zal Mexico in oktober bezoeken om een rapport op te stellen over de situatie hier.
“Wij denken dat het noodzakelijk is om institutionalisering te voorkomen en een algemene wet op alternatieve zorg te hebben, en we hebben dringend behoefte aan duidelijke, gedetailleerde informatie over kinderen in instellingen,” zei Pérez van het Mexicaanse Netwerk voor de Rechten van Kinderen.
Martínez, het hoofd van het Patronato Pro Hogar del Niño de Irapuato kindertehuis, zei dat het belangrijk is om goed te kijken naar wat voor soort zorg elke organisatie biedt. “Het huidige model is te veel gericht op welzijn. En wie kan het toezicht op de gevallen garanderen? Er is een andere benadering die gevolgd zou moeten worden – werken aan de ontwikkeling van een kind.”
Gedigeerd door Estrella Gutiérrez/Vertaald door Stephanie Wildes