Er wordt nogal wat vreemd gespeld in de redactiekamer. “Hed’ staat voor ‘headline’, ‘dek’ staat voor ‘deck’, ‘lede’ staat voor ‘lead’, en ‘graf’ staat voor ‘graph’ (zoals in paragraaf).
Wat betekenen deze termen?
Hed is de kop van het verhaal. Dat is gemakkelijk genoeg.
Het dek, ook bekend als de subhed, is een korte zin of twee die samenvat waar het artikel over gaat. Het verschijnt meestal direct na de hed en “helpt lezers een idee te krijgen van het verhaal en een beslissing te nemen of ze verder moeten gaan om het volledige artikel te lezen” (bron: The Balance). Blijkbaar komt het van het oude Nederlandse woord “dek,” wat betekent “te dekken” (niet zeker waarom dat zinvol is, maar oke).
Nu, in online nieuws, de dek bevat terminologie gekozen voor Search Engine Optimization (SEO) doeleinden. Gisteren stond op onze homepage dit artikel als eerbetoon aan Debbie Reynolds. Het dek is de zin in het grijs onder de cover:
Merk op dat dit soms maar niet altijd de eerste paar zinnen van het eigenlijke artikel zijn (in dit geval is dat niet zo).
De lede is de openingsalinea (of twee) van het verhaal, bedoeld om de aandacht van de lezer te trekken. In een academisch essay, zou dit vergelijkbaar zijn met de inleiding. In dit Washington Post-artikel over millennials die seks vermijden, is de koptekst de eerste alinea (of wat journalisten de eerste grafiek zouden noemen): een anekdote over een 26-jarige die al een tijdje geen seks heeft gehad.
De notengraf of notengraf is de grafiek met het meeste “vlees” erin. Het komt meestal na de inleiding. In een academisch essay, zou dit verwant zijn aan de stelling. Denk aan een “notendop paragraaf.” In het artikel in de Washington Post zou dit de derde grafiek zijn, direct na een citaat van de 26-jarige over hoe ze intimiteit ziet. Deze grafiek beschrijft een recente studie die een patroon van seksuele inactiviteit vindt onder jongere millennials (die geboren zijn in de jaren 1990) ten opzichte van de vorige generatie.
Waarom de vreemde spelling voor deze termen?
Dit artikel van O’Reilly publishing zegt dat “deze opzettelijke spelfouten zullen helpen om het commentaar van een redacteur te onderscheiden van een schrijvers proza,” wat enigszins logisch is. Of misschien was het om bijvoorbeeld een “lede” te onderscheiden van het lood dat in de drukpers werd gebruikt, of de “nutgraf” van een verhaal van de staafgrafiek die in de tekst is opgenomen. Wat de reden ook is, de indiosyncratische spelling blijft bestaan.