Onbedoelde gevolgen worden vaak pas vele jaren na de introductie van nieuwe technologie ontdekt. Toen endometriumablatie voor het eerst werd uitgevoerd, lag de nadruk op het verminderen of opheffen van abnormale bloedingen in de baarmoeder. Toen ablatieapparatuur van de tweede generatie door de regelgevende instanties werd goedgekeurd (rond 1997), werd niet alleen gekeken naar vermindering van de bloeding, maar ook naar veiligheidsuitkomsten op korte termijn, zoals infectie en intraoperatief letsel. Na verloop van tijd, met het wijdverspreide gebruik van endometriumablatie buiten de strikte studieprotocollen om, werden bijkomende en ernstiger complicaties gemeld, zoals intestinale en vaginale brandwonden. Uiteindelijk begonnen we late complicaties te zien zoals post-ablatie tubaal sterilisatie syndroom (PATS), hematometra, endometriumkanker, en zwangerschapsgerelateerde complicaties.
Deze review van Kohn et al. meldt 274 gevallen van zwangerschap na endometriumablatie. Hoewel we ons al enige tijd bewust zijn van deze onbedoelde gevolgen, heeft het tientallen jaren geduurd voordat een systematische review over dit onderwerp werd uitgevoerd. Hoewel de gegevens onvolmaakt zijn, zijn zij de beste die beschikbaar zijn, en de auteurs hebben prijzenswaardig werk verricht door waardevolle bevindingen op te sporen die ons vermogen zullen helpen om patiënten te adviseren over zwangerschapsgerelateerde complicaties.
Dit rapport bevestigt dat zwangerschap na endometriumablatie wordt geassocieerd met een aanzienlijke morbiditeit. Het moet ook dienen als een herinnering dat het van cruciaal belang is voor patiënten om zeer effectieve anticonceptie te gebruiken na endometriumablatie. Als het waar is dat 80% van de vrouwen die zwanger zijn na endometriumablatie geen adequate anticonceptie gebruiken, kunnen we beter doen. We kunnen doeltreffende counseling bieden; die is echter alleen doeltreffend als we eraan denken om daadwerkelijk counseling te bieden.
Er waren een aantal vrouwen die na endometriumablatie een zwangerschap wensten. We zijn ons bewust van de spijt van sterilisatie. Dit hoeft dus niet geheel te verbazen. Zwangerschap na sterilisatie van een eileider heeft echter veel minder risico’s dan zwangerschap na endometriumablatie. Dit rapport onderstreept deze risico’s, maakt terechte opmerkingen over counseling, en biedt alternatieven aan vrouwen die later een zwangerschap wensen.
Een laatste punt is dat ondanks het gebruik van anticonceptie, sommige vrouwen toch zwanger werden na ablatie. Is er iets dat we kunnen doen om dit risico te verlagen, wetende dat mislukte anticonceptiemiddelen voorkomen? Counseling en bewustmaking zullen niet helpen om dit cohort te verminderen. Kunnen we minder endometriumablaties uitvoeren? Overwegen we andere effectieve, minder invasieve opties alvorens endometriumablatie uit te voeren? In een artikel gepubliceerd door Corona et al. werd de Michigan statewide hospital collaborative database gebruikt om het gebruik van alternatieve therapieën vóór het uitvoeren van hysterectomie te beoordelen (Am J Obstet Gynecol 2015;212:304). Zij vonden geen documentatie van alternatieve behandelingen bij bijna 40% van de patiënten die een hysterectomie ondergingen. Endometriumablatie kan een minimaal invasieve en geschikte therapie zijn voor veel vrouwen die lijden aan abnormaal bloedverlies in de baarmoeder, maar minder invasieve opties moeten eerst worden aangeboden wanneer dat nodig is. Hoewel deze voorzorgsmaatregelen en aanbevelingen zwangerschap na endometriumablatie niet zullen uitsluiten, is het een begin. Het is duidelijk dat er mogelijkheden voor verbetering zijn.