Morton's Neuroma

Wat is Morton’s neuroma?

Morton’s neuroma is vernoemd naar Dr Morton die deze aandoening voor het eerst beschreef in 1876. Het wordt soms Morton’s metatarsalgie of interdigitaal neuroma genoemd.

Het is een aandoening die een van de gemeenschappelijke plantaire digitale zenuwen aantast die tussen de lange beenderen (middenvoetsbeentjes) in de voet lopen. Meestal wordt de zenuw tussen het derde en vierde middenvoetsbeentje aangetast, waardoor pijn en een doof gevoel in de derde en vierde tenen ontstaat. Het kan ook de zenuw tussen het tweede en derde middenvoetsbeentje aantasten, wat klachten veroorzaakt in de tweede en derde tenen.

Morton’s neuroma tast zelden de zenuw tussen het eerste en tweede, of tussen het vierde en vijfde, middenvoetsbeentje aan. Het treft meestal slechts één voet. Het komt zelden voor dat twee neuroma’s tegelijk in dezelfde voet voorkomen.

Enige anatomie van de voet

Er zijn veel botten in de voet. Ze kunnen kort worden onderverdeeld in de tarsale beenderen, de lange beenderen (middenvoetsbeentjes) en de vingerkootjes. De voetwortelbeentjes zijn de grotere botten die het achterste deel van de voet vormen, waarvan het hielbeen het grootste is. Er zijn vijf middenvoetsbeentjes en deze krijgen namen van het eerste tot en met het vijfde. Het eerste middenvoetsbeentje is het grootste en is het beentje dat aan de grote teen vastzit. Elke teen heeft drie vingerkootjes, behalve de grote teen, die er maar twee heeft.

Mortons neuroma

Er zijn veel zenuwen, spieren en ligamenten in de voet. De digitale plantaire zenuwen lopen tussen de middenvoetsbeentjes in de voet. Deze hebben vertakkingen die de huid van de tenen van gevoel voorzien.

Wat veroorzaakt Morton’s neuroom?

Sommigen zeggen dat deze aandoening geen Morton’s neuroom mag worden genoemd, omdat het eigenlijk geen neuroom is. Een neuroma is een niet-kankerachtige (goedaardige) tumor die groeit uit de vezelige bekleding van een zenuw. Bij neuroma van Morton is er geen sprake van tumorvorming. In plaats daarvan is er een verdikking van de zenuw.

De precieze oorzaak van Morton’s neuroma is niet bekend. Men denkt dat het ontstaat als gevolg van langdurige (chronische) belasting en irritatie van een digitale plantaire zenuw. Dit kan komen doordat de zenuw wordt platgedrukt (compressie), geschuurd of uitgerekt. Er kan dan een verdikking (fibrose) en zwelling ontstaan rond een deel van de zenuw. Dit kan lijken op een neuroom en kan leiden tot compressie van de zenuw.

De anatomie van de botten van de voet wordt ook verondersteld bij te dragen aan de ontwikkeling van Morton’s neuroom. Zo is de ruimte tussen de lange beenderen (middenvoetsbeentjes) in de voet smaller tussen het tweede en derde en tussen het derde en vierde middenvoetsbeentje. Dit betekent dat de zenuwen die tussen deze middenvoetsbeentjes lopen, meer kans hebben om samengedrukt en geïrriteerd te raken. Het dragen van smalle schoenen kan deze compressie verergeren.

Soms kunnen andere problemen bijdragen aan de compressie van de zenuw. Deze omvatten de groei van een vette knobbel (lipoom genoemd) en ook de vorming van een met vloeistof gevuld zakje dat zich rond een gewricht kan vormen (een slijmbeurs). Ook een ontsteking in de gewrichten in de voet naast een van de digitale zenuwen kan soms irritatie van de zenuw veroorzaken en leiden tot de symptomen van Morton’s neuroma.

Wie ontwikkelt Morton’s neuroma?

Ongeveer drie van de vier mensen die Morton’s neuroma hebben, zijn vrouwen. Het treft meestal mensen tussen de 40 en 50 jaar, maar kan op elke leeftijd voorkomen.

Slecht passende of knellende schoenen kunnen bijdragen aan Morton’s neuroma. Het komt vaker voor bij vrouwen die gewoonlijk schoenen met hoge hakken dragen of bij mannen die verplicht zijn strak (knellend) schoeisel te dragen. Het kan ook vaker voorkomen bij balletdansers en hardlopers. Bij sommige mensen is er geen duidelijke oorzaak.

Morton’s neuroma symptomen

Mensen met Morton’s neuroma klagen meestal over pijn die kan beginnen in de bal van de voet en doorschieten naar de aangetaste tenen. Sommige mensen hebben alleen pijn in de tenen. Er kan ook sprake zijn van branderigheid en tintelingen in de tenen. Sommige mensen beschrijven de pijn die ze voelen alsof ze op een steen of een knikker lopen.

Symptomen kunnen erger worden als u schoenen met hoge hakken draagt. De pijn wordt verlicht door de schoen uit te trekken, de voet te laten rusten en het gebied te masseren. U kunt ook wat gevoelloosheid ervaren tussen de aangetaste tenen.

De symptomen kunnen variëren en kunnen in de loop van een aantal jaren komen en gaan. Sommige mensen kunnen bijvoorbeeld twee aanvallen van pijn in een week ervaren en dan een jaar lang niets. Anderen kunnen regelmatig aanhoudende (chronische) pijn hebben.

Hoe wordt de diagnose Morton’s neuroma gesteld?

De diagnose Morton’s neuroma wordt meestal gesteld door uw arts die naar uw klachten luistert en uw voet onderzoekt. Soms kan uw arts het ‘neuroom’, of een verdikking in uw voet, voelen die gevoelig kan zijn. Uw arts kan op het gebied tussen de lange beenderen in uw voet drukken om te proberen de gevoelige plek te vinden.

Soms kan uw arts een echografie of MRI-scan voorstellen om de diagnose te bevestigen, maar dit is niet altijd nodig. Af en toe kunnen andere onderzoeken, zoals bloedonderzoek of een röntgenfoto, nodig zijn om andere aandoeningen uit te sluiten.

Wat is de behandeling voor Morton’s neuroma?

Niet-chirurgische behandelingen

Niet-chirurgische behandelingen kunnen voor veel mensen met een Morton’s neuroma alles zijn wat nodig is. Van eenvoudige tot meer technische behandelingen zijn onder meer de volgende:

• Het kiezen van het juiste schoeisel is erg belangrijk. Als u een Morton neuroma heeft, moet u schoenen met hoge hakken en smalle of spitse tenen vermijden. Vermijd ook schoenen met dunne zolen. Draag comfortabele, ruim zittende schoenen die uw voeten niet platdrukken.
• Kussentjes in de schoenen zijn vaak nuttig. Inlegzolen (ook wel orthesen genoemd) voor deze aandoening zijn bij de apotheek te koop. Om de zenuw te beschermen, kunt u een metatarsale pelotte aanschaffen – dat is een zachte pelotte die onder de bal van uw voet zit. Volg de instructies om het kompres op de juiste plaats te leggen. Het moet achter de bal van uw voet passen, in plaats van er direct onder. Inlegzolen met metatarsale koepels kunnen ook effectief zijn. Dit zijn kussentjes voor de hele voet, met een verhoogd koepelvormig gedeelte onder de bal van uw voet. Het kan beter zijn om een inlegzool te laten aanmeten door een opgeleide voetspecialist (podoloog).
• Steroïde- of plaatselijke verdovingsinjecties (of een combinatie van beide) in het aangetaste deel van de voet kunnen nodig zijn als de eenvoudige veranderingen van het schoeisel de symptomen niet volledig verlichten. Dit kan worden gedaan door een specialist in echoscopie (radioloog), die injecteert terwijl hij de echoscopie doet. Het kan ook worden gedaan door een podoloog of een orthopedisch chirurg. De maatregelen voor aanpassing van het schoeisel moeten echter worden voortgezet.
• Manipulatie/mobilisatie zijn in sommige gevallen effectief gebleken.
• Bij injecties met sclerosantia worden alcohol en een plaatselijk verdovingsmiddel in de aangetaste zenuw geïnjecteerd onder geleide van een echografie. Sommige studies hebben aangetoond dat dit even doeltreffend is als chirurgie. Dit is echter nog niet op grote schaal beschikbaar in het VK.
• Bevriezing (cryotherapie) wordt soms gebruikt, maar is niet op grote schaal beschikbaar in het VK.
• Radiofrequente ablatie is een andere behandeling die is onderzocht. Hierbij wordt de zenuw met warmte-energiegolven behandeld. Het is nog niet bewezen hoe effectief dit is.

chirurgische behandelingen

Als deze niet-chirurgische maatregelen niet werken, is soms een operatie nodig. Bij een operatie wordt meestal een kleine snede (incisie) gemaakt op de bovenkant of de zool van de voet, tussen de aangetaste tenen. De chirurg zal de aangetaste zenuw wegsnijden (resecteren). Hij kan ook meer ruimte rond de aangetaste zenuw creëren (decompressie van de zenuw). Als de zenuw wordt doorgesneden, zal de huid tussen de aangetaste tenen blijvend wat gevoelloos zijn. Dit geeft meestal geen problemen.

U moet na de operatie meestal korte tijd een speciale schoen dragen totdat de wond geheeld is en er weer normaal schoeisel gebruikt kan worden.

De operatie is meestal succesvol. Minstens driekwart van de mensen heeft een bevredigend resultaat. Zoals bij elke chirurgische ingreep bestaat er een kleine kans op complicaties. Zo kan na deze operatie bij een klein aantal mensen een wondinfectie ontstaan. Grote problemen na de operatie zijn zeer zeldzaam.

Wat zijn de vooruitzichten (prognose) voor Morton’s neuroma?

Bijna een derde van de mensen met Morton’s neuroma wordt beter door alleen hun schoeisel te veranderen en metatarsale kussentjes te gebruiken. Van degenen die voor een operatie kiezen, zullen ongeveer drie van de vier goede resultaten hebben met verlichting van hun symptomen.

Terugkerende of aanhoudende (chronische) symptomen kunnen na de operatie optreden. Soms kan de decompressie van de zenuw onvolledig zijn geweest of kan de zenuw gewoon ‘prikkelbaar’ blijven. Bij degenen bij wie de zenuw is weggesneden (resectie) (neurectomie) kan in het achtergebleven zenuwweefsel een recidiverend of ‘stomp’-neuroma ontstaan. Dit kan op zich zeer pijnlijk zijn. Bij één op de vier mensen die door een operatie beter zijn geworden, komt het probleem later weer terug. Het is belangrijk om de juiste schoenen te blijven dragen om dit te voorkomen.

Kan Mortons neuroom worden voorkomen?

Zorgen voor goed passende schoenen met lage hakken en een brede teen kan Mortons neuroom helpen voorkomen.