De straat is een openbare erfdienstbaarheid, een van de weinige die door allerlei soorten mensen wordt gedeeld. Als onderdeel van de bebouwde omgeving, even oud als de menselijke bewoning, onderhoudt de straat een reeks activiteiten die van vitaal belang zijn voor de beschaving. De rol van de straat is even talrijk en divers als de steeds wisselende samenstelling van de personages.
Straten kunnen losjes worden ingedeeld in hoofdstraten en zijstraten. Hoofdstraten zijn meestal breed met een relatief hoge mate van activiteit. Handel en openbare interactie zijn beter zichtbaar in hoofdstraten, en voertuigen kunnen ze gebruiken voor langere afstanden. Zijstraten zijn rustiger, vaak residentieel in gebruik en karakter, en kunnen worden gebruikt voor voertuigen parkeren.
CirculationEdit
Circulatie, of minder breed, vervoer, is misschien wel het meest zichtbare gebruik van een straat, en zeker een van de meest belangrijke. Het onbelemmerde verkeer van mensen en goederen binnen een stad is essentieel voor de handel en de vitaliteit ervan, en straten bieden de fysieke ruimte voor deze activiteit.
In het belang van orde en efficiëntie kan worden geprobeerd verschillende soorten verkeer van elkaar te scheiden. Dit wordt meestal gedaan door een weg door het midden te snijden voor automobilisten, waarbij de trottoirs aan weerszijden worden gereserveerd voor voetgangers; andere regelingen bieden ruimte voor trams, trolleys, en zelfs voor afvoerkanalen voor afvalwater en regenwater (gebruikelijk in Japan en India). In het midden van de 20e eeuw, toen de auto de straten van de stad dreigde te overspoelen met vervuiling en gruwelijke ongelukken, zagen veel stedelijke theoretici deze scheiding niet alleen als nuttig, maar ook als noodzakelijk om de mobiliteit te handhaven.
Le Corbusier bijvoorbeeld zag een steeds striktere scheiding van het verkeer als een essentiële bevestiging van de sociale orde – een wenselijke en uiteindelijk onvermijdelijke uitdrukking van de moderniteit. Om dit te bereiken werden voorstellen gedaan om “verticale straten” te bouwen waar wegvoertuigen, voetgangers en treinen elk hun eigen niveau zouden hebben. Een dergelijke indeling, zo werd gezegd, zou in de toekomst een nog dichtere bebouwing mogelijk maken.
Deze plannen zijn nooit op grote schaal uitgevoerd, een feit dat door hedendaagse stadstheoretici wordt beschouwd als een geluk voor vitaliteit en diversiteit. In plaats daarvan is verticale segregatie fragmentarisch toegepast, zoals in rioleringen, elektriciteitspalen, snelwegen, verhoogde spoorwegen, gemeenschappelijke nutsleidingen, het uitgebreide complex van ondergrondse winkelcentra rond het station van Tokio en het metrostation Ōtemachi, de verhoogde voetgangerssnelwegen van Minneapolis en Calgary, de ondergrondse steden van Atlanta en Montreal, en de straten met meerdere verdiepingen in Chicago.
Vervoer wordt vaak ten onrechte gezien als het bepalende kenmerk, of zelfs het enige doel, van een straat. Dit is niet het geval sedert het woord “straat” tot stedelijke situaties werd beperkt, en zelfs in het autotijdperk is het nog steeds aantoonbaar onjuist. Een straat kan tijdelijk worden afgesloten voor alle doorgaand verkeer om de ruimte veilig te stellen voor ander gebruik, zoals een straatmarkt, een rommelmarkt, spelende kinderen, filmopnames of bouwwerkzaamheden. Veel straten zijn afgezet met paaltjes of slagbomen van Jersey om voertuigen buiten te houden. Deze maatregelen worden vaak genomen in de drukste gebieden van een stad, de “bestemmings”-wijken, wanneer het volume van de activiteit groter is dan de capaciteit van particuliere personenvoertuigen om dit te ondersteunen. Een kenmerk dat universeel is voor alle straten is een ontwerp op menselijke schaal dat de gebruikers de ruimte en veiligheid geeft om zich betrokken te voelen bij hun omgeving, ongeacht het doorgaande verkeer.
VoertuigverkeerEdit
Desondanks kan de bestuurder van een motorvoertuig een straat (onvolledig) beschouwen als louter een doorgangsweg voor het verkeer of parkeren van voertuigen. Wat de bestuurder betreft, kan een straat eenrichtings- of tweerichtingsverkeer zijn: voertuigen op eenrichtingsstraten mogen slechts in één richting rijden, terwijl voertuigen op tweerichtingsstraten in beide richtingen mogen rijden. Eenrichtingsstraten hebben meestal borden met de tekst “ONE WAY” en een pijl die de toegestane rijrichting aangeeft. De meeste straten met tweerichtingsverkeer zijn breed genoeg voor ten minste twee rijstroken.
Welke rijstrook voor welke verkeersrichting is, hangt af van het land waar de straat zich bevindt. Op bredere straten met tweerichtingsverkeer is er vaak een middenstreep die de rijstroken met het verkeer in de ene richting scheidt van de rijstroken met het verkeer in de andere richting. Soms is er een middenstrook die de rijbanen van tegengesteld verkeer scheidt. Indien er op een hoofdstraat meer dan één rijstrook in één richting gaat, kunnen deze rijstroken van elkaar gescheiden zijn door onderbroken rijstrookmarkeringen, die op het wegdek zijn aangebracht. Zijstraten hebben vaak geen middenstrepen of rijbaanlijnen.
Parkeren voor voertuigenEdit
Veel straten, vooral zijstraten in woonwijken, hebben aan een of beide zijden een extra rijstrookbreedte voor parallelparkeren. De meeste zijstraten waar parallel parkeren is toegestaan, hebben geen markering die de parkeerstrook aangeeft. In hoofdstraten zijn de parkeerstroken vaker wel gemarkeerd. Sommige straten zijn te druk of te smal om aan de zijkant te parkeren. Soms is parkeren aan de zijkant van straten alleen op bepaalde tijden toegestaan. Op borden langs de weg staan vaak regels over parkeren. In sommige straten, vooral in zakenwijken, staan parkeermeters waarin met munten moet worden betaald om gedurende een beperkte tijd op het aangrenzende parkeervak te mogen parkeren. Andere parkeermeters werken op basis van creditcard en ticket of pay and display. Parkeerstrookmarkeringen op het trottoir kunnen de meter aanduiden die overeenkomt met een parkeerplaats. Sommige brede straten met weinig verkeer staan hoekparkeren of visgraatparkeren toe.
Stoep- en fietsverkeerEdit
Sidewalks (US usage) of pavements (UK usage) bevinden zich vaak aan één of meestal beide zijden van de straat binnen de stroken openbare grond voorbij de stoepranden. Zijpaden hebben een verkeersfunctie, omdat zij het lopen gemakkelijker en aantrekkelijker maken, maar zij hebben ook een sociale functie, omdat zij buren in staat stellen elkaar tijdens hun wandeling te ontmoeten en met elkaar in contact te komen. Zij kunnen ook de economische activiteit bevorderen, zoals etalages en terrasjes. Sommige studies hebben aangetoond dat winkels in straten met trottoirs meer klanten krijgen dan soortgelijke winkels zonder trottoirs.
Een belangrijk element van het ontwerp van trottoirs is de toegankelijkheid voor mensen met een handicap. Functies die trottoirs toegankelijker maken zijn onder meer opritten, tactiele bestrating en toegankelijke verkeerssignalen. De Amerikanen met Handicaps Wet vereist verbetering van toegankelijkheid op nieuwe en gereconstrueerde straten in de VS.
In de meeste rechtsgebieden, zijn fietsen wettelijk toegestaan om straten te gebruiken, en zijn verplicht om dezelfde verkeersregels te volgen als autoverkeer. Waar de hoeveelheid fietsverkeer dat rechtvaardigt en de beschikbare rijweg dat toelaat, kunnen voorzieningen worden getroffen om fietsers te scheiden van het autoverkeer. In drukke straten kunnen fietsstroken worden toegepast om het fietsverkeer enigszins te scheiden van het autoverkeer.
De fietsstrook kan worden aangelegd tussen de rijbaan en de parkeerstroken, tussen de parkeerstroken en de stoeprand, of voor een grotere veiligheid voor fietsers tussen stoeprand en trottoir. Deze slechtere ontwerpen kunnen leiden tot Dooring-incidenten en zijn onveilig voor fietsers.
Een verstandiger ontwerp is te vinden in Nederland met een Beschermd Fietspad volledig gescheiden van het verkeer dat veilig is voor fietsers.
TramlijnenEdit
Trams worden over het algemeen als milieuvriendelijk beschouwd, waarbij tramlijnen in straten met een combinatie van tramstroken of gescheiden alignementen worden gebruikt, soms op een gesegregeerde voorrangsweg. Seingeving en doeltreffend remmen verminderen de kans op een tramongeval.
Voertuigvoorzieningen en hardware langs de wegEdit
Vaak wordt een stoeprand (Brits Engels: Kerb) gebruikt om de rijstroken voor het autoverkeer te scheiden van het aangrenzende trottoir en waar mensen op de fiets worden beschouwd als goed, wordt ook een stoeprand gebruikt om het fietsverkeer te scheiden van het verkeer. Straatnaamborden, parkeermeters, fietsenrekken, bankjes, verkeerslichten en verkeerslichten zijn vaak aan straten te vinden. Ze kunnen zich achter het trottoir bevinden, of tussen het trottoir en de stoeprand.
LandscapingEdit
Er kan een wegberm (een strook gras of andere vegetatie) tussen de rijbaan (Noord-Amerikaans Engels: Roadway) en het trottoir aan weerszijden van de straat liggen, waarop vaak gras of bomen worden gekweekt voor landschapsarchitectuur. Deze worden vaak geplaatst voor verfraaiing, maar worden in toenemende mate gebruikt om stormwater te beheersen.
NutsvoorzieningenEdit
Hoewel in de eerste plaats gebruikt voor het verkeer, zijn straten belangrijke corridors voor nutsvoorzieningen zoals elektrische stroom; communicatie zoals telefoon, kabeltelevisie en glasvezellijnen; storm- en sanitaire rioleringen; en aardgasleidingen.
StraatnummeringEdit
Praktisch alle openbare straten in westerse landen en de meerderheid elders (hoewel niet in Japan; zie Japans adresseringssysteem) krijgen een straat- of straatnaam, of op zijn minst een nummer, om ze te identificeren en alle adressen die zich langs de straten bevinden. Stegen hebben op sommige plaatsen geen naam. De lengte van een kavel langs een straat wordt de voorgevel van de kavel genoemd.
InteractionEdit
Een straat kan voor zijn stamgasten de rol van een stadsplein aannemen. Jane Jacobs, een econoom en vooraanstaand urbanist, schreef uitgebreid over de manieren waarop interactie tussen de mensen die in een bepaalde straat wonen en werken – “ogen op straat” – criminaliteit kan verminderen, de uitwisseling van ideeën kan aanmoedigen, en de wereld in het algemeen tot een betere plek kan maken.
IdentityEdit
Een straat kan vaak dienen als katalysator voor de welvaart, cultuur en saamhorigheid van een buurt. De Bourbon Street in New Orleans is niet alleen beroemd om zijn actieve nachtleven, maar ook om zijn rol als centrum van het French Quarter van de stad. Evenzo was de Bowery op verschillende momenten het theaterdistrict, de rosse buurt, de achterbuurt, het restaurantdistrict en het centrum van de underground punkscene van New York City. Madison Avenue en Fleet Street worden zo sterk geïdentificeerd met hun respectievelijke beroemdste vormen van handel, dat hun namen soms worden toegepast op bedrijven die elders zijn gevestigd. Andere straten markeren scheidingen tussen buurten van een stad. Bijvoorbeeld, Yonge Street verdeelt Toronto in oost- en westzijde, en East Capitol Street verdeelt Washington, D.C. in noord en zuid.
Sommige straten worden geassocieerd met de verfraaiing van een stad of plaats. Greenwood, Mississippi’s Grand Boulevard werd ooit uitgeroepen tot een van Amerika’s tien mooiste straten door de U.S. Chambers of Commerce en de Garden Clubs of America. De 1.000 eiken langs Grand Boulevard werden in 1916 geplant door Sally Humphreys Gwin, een charterlid van de Greenwood Garden Club. In 1950 ontving Gwin een eervolle vermelding van het Nationale Congres van de Dochters van de Amerikaanse Revolutie als erkenning voor haar werk voor het behoud van bomen.
Straten hebben ook de neiging om etablissementen van vergelijkbare aard en karakter samen te voegen. East 9th Street in Manhattan, bijvoorbeeld, biedt een cluster van Japanse restaurants, kledingwinkels, en culturele podia. In Washington, D.C., staan 17th Street en P Street bekend als epicentra van de (relatief kleine) homocultuur van de stad. Veel steden hebben een Radio Row of Restaurant Row. Zoals in Philadelphia is er een kleine straat genaamd Jewelers’ row die de identiteit geeft van een “Diamant district”. Dit fenomeen is het onderwerp van de stedelijke locatietheorie in de economie. In Cleveland, Ohio, is East 4th Street de restaurant rij van Cleveland geworden. Op East 4th bevindt zich Michael Symon’s Lola Bistro en andere restaurants.