iii) Primaire letsels
De inhoud van deze pagina vereist een nieuwere versie van Adobe Flash Player.
Bij een versnellings-/vertragingsletsel kunnen de hersenen direct onder de plaats waar de schedel is geraakt, beschadigd raken (een contra-lesie). De hersenen kunnen ook binnen de schedel rondstuiteren door de kracht van de impact of de versnelling/vertraging.
Bijvoorbeeld, als een auto tegen een boom botst, staat de auto plotseling stil. De hersenen binnen de schedel hebben nog steeds voorwaartse kracht en kunnen het binnenoppervlak van de schedel (dat benige randen heeft) met enige kracht raken, waardoor kneuzingen, rijtwonden en bloedingen ontstaan. Bovendien kunnen door de draaibewegingen waarmee dergelijke ongevallen meestal gepaard gaan, de bundels zenuwvezels worden uitgerekt of afgeschoven (dit wordt diffuus axonaal letsel genoemd). De term gesloten hoofdletsel wordt ook gebruikt om dit type TBI te beschrijven, omdat de schade aan de hersenen optreedt als gevolg van deze interne mechanismen, maar met de schedel die intact blijft.
Een klap tegen het hoofd kan letsel veroorzaken aan de andere kant van de hersenen dan waar de klap was, doordat de hersenen naar achteren stuiteren (een contra-coupletsel), waarbij gewoonlijk de frontale en occipitale kwabben worden beschadigd.
De zenuwvezels (axonen) die de verschillende delen van de hersenen met elkaar verbinden, kunnen tijdens een versnelling/vertraging ook onderhevig zijn aan verdraaiings- en schuifkrachten. Dit resulteert in Diffuus Axonaal Letsel (DAI). Dit type letsel is op vroege CT-scans niet te zien, maar komt later vaak tot uiting in ontbrekende delen van de hersenen (atrofie). DAI is het belangrijkste mechanisme van primaire hersenbeschadiging, en de voornaamste oorzaak van aanvankelijk bewustzijnsverlies
De hersenen verlaten de schedel door een gat aan de basis van de schedel en gaan over in het ruggenmerg. Tijdens een TBI incident kunnen de hersenen door verwondingen beginnen op te zwellen, waardoor ze in dit gat in de schedel worden gedrukt. Dit kan de hersenstam beschadigen en is uiterst levensbedreigend, omdat de hersenstam de vitale basisfuncties (bv. ademhaling) regelt.
Bij een penetrerend hoofdletsel is het primaire letsel het deel van de hersenen dat door het penetrerende voorwerp is beschadigd. De rest van de hersenen is meestal niet beschadigd, tenzij het gaat om complicaties van secundair letsel.