The Sphinx and the Spider
By Moose_Starr
Harry
Potter zit vol
thema’s die door de hele serie lopen. Een van die thema’s is
zelfontdekking en leren wie je bent. Nog voor het eerste boek echt
begint, is Harry aan het ontdekken wie en wat hij is. Hij weet dat hij anders is
en dingen gebeuren met hem als bij toverslag. Zijn haar groeit bijvoorbeeld
s nachts weer aan,1 of
hij bevindt zich plotseling op het dak van de school wanneer hij aan pestkoppen probeert te ontsnappen.2 Het
ultieme moment van de waarheid komt van Hagrid die Harry vertelt dat hij een tovenaar is.3 Maar
er is meer bij zelfontdekking dan weten wie je bent en waar je
vandaan komt. Zoals Perkamentus zegt: het zijn veel meer onze keuzes dan onze capaciteiten die
laten zien wie we werkelijk zijn.4 En
soms moet je kiezen tussen wat goed is en wat makkelijk is.5
Het thema
van zelfontdekking komt pas echt tot zijn recht in Harry Potter en de Vuurbeker
, met het Toverschool Toernooi. Dit is zogenaamd een test van
moed en vaardigheid, maar in feite leren de kampioenen meer over zichzelf dan
over magie.
In de
eerste uitdaging ontdekt Harry zijn eigen persoonlijke kracht: zijn vaardigheid met een
bezemstok. De tweede opdracht onthult nog meer over hem: Victor Krum en Cedric
Diggory redden hun vriendinnen, Fleur moet haar kleine zusje redden, maar
Harry vindt Ron, zijn trouwe beste vriend. Maar wat belangrijker is, Harry brengt
zijn kansen op de overwinning in gevaar door zowel Gabrielle als Ron te redden, nadat
duidelijk wordt dat niemand voor haar komt.6
Het hebben van een “mensen redden ding” 7 is iets dat
Harry’s karakter definieert.
Maar het is
het Doolhof in de derde opdracht die de ultieme test van zelfontdekking is. Zelfs
regisseur Mike Newell zag het belang ervan in de Vuurbeker
film: Net voor de kampioenen het doolhof ingaan, legt Perkamentus de nadruk
op het belang om jezelf niet te verliezen in het doolhof.8
Het vinden van de Beker is toevallig een extra bonus.
In het doolhof komt Harry veel verschillende obstakels tegen, die allemaal
zijn kennis en kunde op de proef stellen. Onder hen is een reusachtige sfinx die
Harry dit raadsel voorlegt:
Denk eerst aan de persoon die in vermomming leeft,
die in geheimen handelt en niets dan leugens vertelt.
Volgende, vertel me wat altijd het laatste is om te herstellen,
Het midden van het midden en het einde van het einde?
En geef me ten slotte het geluid dat je vaak hoort
Tijdens het zoeken naar een moeilijk te vinden woord.
Leg ze nu aaneen en geef me het volgende antwoord,
Welk schepsel zou je niet willen kussen?
Het antwoord op het raadsel dat Harry bedenkt
is SPY-D-ER, oftewel spin.
Als elk
van de opdrachten een reis van zelfontdekking is, zou het logisch zijn als de sfinx
het raadsel relevant zou maken voor elke kampioen, misschien iets over hen zou onthullen
of hen zou dwingen iets over zichzelf te erkennen. Harry heeft geen
angst voor spinnen of Acromantula’s, dus waarom zou de sfinx suggereren dat de spin het
goeilijkst is? Het is Ron die de echte angst voor spinnen heeft, terecht of onterecht,
niet Harry! Spinnen hebben Harry vergezeld van toen hij nog jong was en onder de trap van Privet Drive woonde,10
tot de tijd dat hij ze op de hoed van Perkamentus zag zitten.11 Spinnen
hebben Harry in het verleden zelfs geholpen, waarbij Aragog een belangrijke aanwijzing gaf voor de
locatie van de Geheime Kamer.12
Al sinds ik Goblet of
Fire voor het eerst las, heb ik geloofd dat “spin” niet het
eigenlijke antwoord was op het raadsel van de sfinx. In dit essay zal ik het
raadsel van de sfinx opnieuw analyseren om te zien of er een antwoord zou kunnen zijn dat logischer zou zijn geweest voor
Harry om te geven.
Laten we
de verschillende delen van het raadsel afzonderlijk bekijken:
denk eerst aan de persoon die in vermomming leeft,
die in geheimen handelt en niets dan leugens vertelt.
Het eerste
deel van Harry’s antwoord is “spion”, maar dit heeft mij altijd een beetje een
sprong in de logica geleken. Een spion hoeft niet vermomd te leven, al
vermomt hij zich ongetwijfeld om te passen in de gemeenschap of samenleving
waarop hij spioneert. De taak van een spion is informatie van de ene kant te krijgen om aan zijn eigen kant te geven.
Hij vertelt niet “niets dan leugens” hij moet de feiten van de andere
kant melden, hoewel hij misschien over zijn identiteit moet liegen tegen neutrale personen.
Death
Eaters daarentegen leven wel in vermomming, met hun maskers en capuchon
mantels. Ze handelen in Voldemorts geheimen, die ze zogenaamd voor hem bewaren. Ze
vertellen leugens over hun loyaliteit aan Voldemort, verloochenden die om aan Azkaban te ontsnappen, en
verspreiden leugens en wantrouwen. Dooddoeners vertellen niets dan leugens, over Perkamentus,
over goed en kwaad, over “modderbloedjes.” Dus laten we zeggen dat het antwoord op het eerste deel van het raadsel “DE” is.
Volgende, vertel me wat altijd het laatste is om te herstellen,
Het midden van het midden en het einde van het einde?
Harry
figureert het antwoord op dit deel als “d”, maar ik zie deze als drie afzonderlijke
aanwijzingen, anders zou de sfinx “of” zeggen in plaats van “en”.
Nadat ik
eindeloos had nagedacht over wat het laatste is om te herstellen, overwoog ik eerst
“hart”, omdat een gebroken hart lang kan duren om te helen. Toen dacht ik: de
sfinx zegt dat het antwoord “d” is, omdat het het laatste is in mend.
Als we de omgekeerde denkwijze volgen en het laatste van mend weglaten, krijgen we
“mannen.” De sfinx eist dat de letter D uit het woord “mend” wordt genomen om
het raadsel te laten werken, maar het betekent niet dat deze letter het deel van
het woord moet zijn dat in de oplossing wordt gebruikt. Harry neemt het woord “mend” en kiest ervoor de eerste drie letters weg te laten maar de “d” te
behouden, maar een even juist antwoord
op “the last thing to mend” is de letter “d” weg te laten en de
eerste drie letters te behouden. “Het laatste te herstellen” zou kunnen betekenen dat de “d” een
fout is omdat hij het antwoord niet zal “herstellen”. Het laatste van “mend”, de eindletter, moet dus worden weggelaten, zodat we “men” overhouden. Een meer geheimzinnige
interpretatie zou zijn dat mannen de laatsten zijn om meningsverschillen bij te leggen, ze
opzij te zetten, te verzoenen.
Ten tweede, het
“midden van het midden” is ook niet “d”. Het is of “dd” of niets: mid_dle. Als
men “dd” als het midden van het midden neemt, waarom dan niet ook “idle”, of een andere
willekeurige selectie van letters tussen de eerste en de laatste letter van het woord. Maar
technisch is het midden van het midden niets (dus geen letter).
Tot slot, “het
einde van het einde.” Mijn eerste gedachte was: “Amen.” Toen probeerde ik Omega en andere eind
-woorden, maar ik kwam steeds weer terug bij Amen. In kruiswoordpuzzels is “Amen” vaak een aanwijzing die “zo zij het” betekent en het antwoord is “stet.” Het einde van “stet” is de letter T. Als mij het raadsel was gevraagd, zou ik “T” hebben gezegd.
En geef me ten slotte het geluid dat je vaak hoort
Tijdens het zoeken naar een moeilijk te vinden woord.
Harry’s
derde antwoord is “er”. De klank is onmiskenbaar “er”, maar net als bij anagrammen of kruiswoordraadsels betekent “klinkt als” niet “gespeld als”. Mijn antwoord zou “OF” zijn geweest.
Doe ze bij elkaar, en geef me het volgende antwoord,
Welk wezen zou je niet willen kussen?
Harry
zegt spin, ik zeg DE-MEN-T-OR ‘ Dementor.
Ik ben
overtuigd dat de sfinx in het doolhof loog. Naar mijn mening heeft hij Harry misleid door het verkeerde antwoord op zijn eigen raadsel te
accepteren. Het raadsel slaat nergens op om mee te
beginnen en het antwoord dat het geeft heeft niets te maken met Harry en zijn situatie.
Zonder het antwoord te weten, zou ik op geen enkele manier “spin” hebben geraden, vooral
de driedelige vragen die zogenaamd de “d” geven.
Dus
vond ik de Franse, Spaanse en Duitse vertalingen van het raadsel. Interessant is dat
alle antwoorden zijn vertaald als “spin”. 13 Misschien werd de vertalers gewoon verteld dat het antwoord “spin” is en dat ze in hun eigen taal een raadsel moesten verzinnen dat tot dit antwoord leidt, zodat het in alle
talen hetzelfde is. Maar de vertalingen lijken gewoon geforceerd en bizar.
In de
Franse versie van het raadsel wordt het laatste deel vertaald als: Welk onaards
wezen zou je voor geen goud ter wereld willen kussen? 14
Volgens mij zijn spinnen geen onaardse
wezens, hoewel veel mensen een arachnofobie hebben. En hoewel ze misschien onaangenaam zijn om te kussen, zijn ze toch zeker niet erger
dan, laten we zeggen, slakken of flobberwormen.
Als je
er over nadenkt, lijkt “Dementor” dan niet een veel logischer antwoord op het
raadsel? De kus van de zichtloze, zielenzuigende duivel is een lot erger dan de
dood.15
Welk wezen zou je niet willen kussen? Ik zou zeggen de Dementor.
De echte angst en vijand van Harry is tenslotte de Dementor, en het is de Dementor en
niet de spin die de grootste bedreiging en het grootste gevaar vormt. Vanaf het moment dat de Dementors in Harry’s leven kwamen, hebben ze hem bij elke
wending en
stap bedreigd, zelfs Tante Petunia herinnert zich de naam nog na al die jaren16 ‘
Al die jaren van hard proberen te doen alsof de tovenaarswereld niet
bestaat.
Remus
Lupin zegt “Dementors zijn de gemeenste wezens die deze aarde bewandelen. Ze
bezetten de donkerste, smerigste plaatsen, ze roemen in verval en wanhoop.”
17 Het zijn zielenzuigende
vreters. Sinds Harry Potter en de Gevangene van Azkaban, wordt Harry
belaagd door de Dementors. Ze zoeken hem op. Zijn Boggart is een Dementor.18
Zijn enige echte familie, Sirius, heeft jaren doorgebracht als gevangene bewaakt door
Dementors en ziet zich nu opnieuw geconfronteerd met het vooruitzicht aan hen te worden teruggegeven.
Dementors maken Harry’s leven tot een hel, en blijven
hem zelfs achtervolgen in Harry Potter and the Order of the Phoenix. Als het antwoord
“Dementor” was geweest, zou dat hebben gepast in de continuïteit van de rol en de groeiende
foulness van de Dementors door de Harry Potter boeken heen.
Waarom
zou de sfinx dan het foute antwoord hebben geaccepteerd? Wel, Barty Crouch Jr. en
Ludo Bagman hielpen Harry vanaf het begin door het toernooi heen, door
hij subtiele aanwijzingen te geven over bezweringen oproepen19
en Dobby hem het Kieuwkruid te laten brengen;20
zij wilden echt dat Harry door de eerste opdrachten heen zou komen en de derde zou winnen om
zeker te zijn dat hij de Beker zou halen. Als Harry zover was gekomen maar het raadsel van de sfinx niet had kunnen
beantwoorden, zou dat op zijn minst een zware klap zijn geweest
voor Barty Crouch Jr. Zo dicht bij de Beker komen en dan verslagen worden door een raadsel
zou betekenen dat Harry het Toernooi zou hebben verloren en dat Je-Weet-Wie zijn prijs toch niet zou hebben
gekregen. Ik denk dat de sfinx Harry waarschijnlijk zou hebben laten gaan als hij had geantwoord: “Pannenkoeken met ahornsiroop!”
Op het
eind heeft dit alles geen grote betekenis voor de algemene plot of verhaallijn. De
openbaring dat de sfinx loog is er nooit gekomen in Order of the Phoenix, tot
mijn ontsteltenis en oprechte verbazing. Het had gewoon een slim en amusant
raadseltje kunnen zijn, geschreven door een slimme auteur met een keurig gevoel voor rijm.
Volgens
de legende betekent het symbool van de spin dat je hebt
geleerd je leven te weven met schoonheid, kracht en precisie.21
Je hebt geleerd te lopen met evenwicht en bewustzijn. Harry zal
deze dingen geleerd hebben tegen het einde van de serie, maar op het moment van het raadsel van de sfinx,
werd zijn leven nog steeds ontsierd door Dementors.
Noten:
Rowling, Sorcerer’s Stone, 24.
2. Ibid., 25.
3. Ibid., 50.
4. Ibid., Geheime Kamer,
5. Ibid., Vuurbeker,
6. Ibid., 501-502.
7. Ibid., Orde van de Feniks, 733.
8. Newell, Goblet of Fire.
9. Rowling, Vuurbeker,
10. Ibid., Sorcerer’s Stone,
11. Ibid., Half-Blood Prince,
12. Ibid., Geheime kamer,
14. Ibid., Harry Potter et la
Coupe de Feu, 659.
15. Ibid., Gevangene van Azkaban,
16. Ibid., Orde van de Feniks, 31.
17. Ibid., Gevangene van Azkaban,
18. Ibid., 155.
19. Ibid., Goblet of Fire,
20. Ibid., 491.
21. Wa-Na-Nee-Che, White Eagle
Medicine Wheel, 21.
Bibliografie:
Harry
Potter en de vuurbeker. Geregisseerd door Mike Newell. Burbank: Warner Bros. Pictures, 2006.
Rowling,
J.K. Harry Potter and the Chamber of Secrets. New York: Scholastic Press, Arthur A. LevineBooks, 1999.
“””. Harry
Potter and the Goblet of Fire. New York: Scholastic Press, Arthur A. Levine Books, 2000.
“”. Harry Potter en de Halfbloed Prins. New
York: Scholastic Press, Arthur A. Levine Books, 2005.
“””. Harry
Potter en de Orde van de Feniks.
New York:
Scholastic Press, Arthur A. Levine Books, 2003.
“””. Harry Potter en de Gevangene van Azkaban. New
York: Scholastic Press, Arthur A. Levine Books, 1999.
“”. Harry Potter en de Steen der tovenaars. New
York: Scholastic Press, Arthur A. Levine Books, 1998.
“””. Harry Potter en de Vuurzee. Parijs:
Gallimard Jeunesse, 2000.
“””. Harry Potter und der Feuerkelch. Hamburg: Carlsen Verlag GmbH, 2001.
“””. Harry Potter y el Caliz de Fuego. Barcelona: Salamandra, 2001.
Wa-Na-Nee-Che,
A.D. Harvey en E. Harvey. White Eagle
Medicine Wheel. New York:
Thomas Dunne Books, 1997.