Zijn dood was weer eens prominent in het nieuws.1 De weduwe van de heer Williams, Susan Schneider Williams, suggereert Lewy body dementie als een belangrijke doodsoorzaak.2 Het is de uitdaging om geen algemeen medische oorzaak over het hoofd te zien bij symptomen die psychiatrisch lijken te zijn, vooral wanneer men kijkt naar een reeds gediagnosticeerde psychiatrische stoornis.
]©s_bukley/
Er zijn veel symptomen die wijzen op ziekten die zowel psychiatrisch als strikt medisch (inclusief neurologisch) zouden kunnen zijn. Bijvoorbeeld, componist George Gershwin begon bizar gedrag te vertonen waarvan veel mensen – inclusief zijn artsen – dachten dat het aandacht vragen of “hysterisch” was. Niet lang na die (onjuiste) conclusie werd hij bewusteloos in het ziekenhuis opgenomen en bleek hij een snelgroeiende kwaadaardige tumor te hebben. Kort daarna overleed hij.
Mr Williams was al jaren op zoek naar behandeling voor wat een soort depressieve stoornis en intermitterend middelenmisbruik zou zijn. Aan het eind van zijn leven werd bij hem ook de ziekte van Parkinson (PD) vastgesteld. Sommigen speculeerden dat zijn depressieve symptomen het gevolg waren van PD, die tot op zekere hoogte behandelbaar is.
Vóór zijn zelfmoord waren de artsen van Mr. Williams bezig met het uitwerken van zijn PD-diagnose en het zoeken naar andere neurologische aandoeningen. Het was zijn psychiater die hem naar verluidt wilde opnemen voor uitgebreidere neuro-psychologische tests, maar Mr Williams weigerde. Nu blijkt uit een lijkschouwersrapport dat er sprake is van Lewy body dementie, een vrij zeldzame aandoening die moeilijk te diagnosticeren is. Het kan ook lijken op PD.
Bij langzaam ontwikkelende dementie van welk type dan ook, is de meest verontrustende periode voor de patiënte het interval tussen meer “normale” cognitie en het niet langer beseffen dat haar denken is aangetast. Dit is het interval van de erkenning dat ze letterlijk haar verstand aan het verliezen is of, echt, een deel van de hersenen.
Als Mr. Williams zich realiseerde dat hij het vermogen verloor om toegang te krijgen tot zijn ongewoon scherpe en creatieve hersenen, nam zijn zelfmoordrisico waarschijnlijk toe. Als dat zo is, kan zijn beslissing om zichzelf van het leven te beroven misschien worden beschouwd als een “rationele zelfmoord.”
Aannemende dat deze nieuwe informatie over Mr. Williams accuraat is (of zelfs als dat niet zo is), is er een belangrijke educatieve boodschap voor zowel het publiek als de clinici. Een accurate diagnose kan levensreddend zijn.
Als de psychiatrische symptomen van een patiënt verergeren om onduidelijke redenen, is het essentieel dat we andere medische oorzaken overwegen. Dat betekent dat we deskundig medisch advies moeten inwinnen en onze medische kennis op peil moeten houden. We hebben meer geïntegreerde systemen nodig waarin psychiatrische en medische problemen allemaal op dezelfde plaats kunnen worden beoordeeld.
Als Lewy body dementie was gediagnosticeerd vóór de dood van de heer Williams, zou de zelfmoord dan zijn afgewend? Dat is natuurlijk onbekend. Het ethische principe van competente zorg vereist een uitgebreide evaluatie, die steeds meer op de proef wordt gesteld in deze tijd van beperkte tijd met patiënten. Laten we, om hem te eren boven zijn professionele vaardigheden, enkele belangrijke medische lessen leren uit het leven en de dood van Robin Williams.
1. Itzkoff D, Carey B. Robin Williams’ Widow Points to Dementia as a Suicide Cause. New York Times. http://www.nytimes.com/2015/11/04/health/robin-williams-lewy-body-dementia.html. Accessed November 18, 2015.
2. Gallman S. Robin Williams’ weduwe spreekt: Depressie doodde mijn man niet. CNN. 4 november 2015. http://www.cnn.com/2015/11/03/health/robin-williams-widow-susan-williams/index.html. Geraadpleegd op 18 november 2015.