Toegang tot eerstelijnszorg

De National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine (voorheen bekend als het Institute of Medicine) definiëren eerstelijnszorg als “de levering van geïntegreerde, toegankelijke gezondheidszorgdiensten door clinici die verantwoordelijk zijn voor het aanpakken van een grote meerderheid van persoonlijke gezondheidszorgbehoeften, het ontwikkelen van een duurzaam partnerschap met patiënten, en het beoefenen van de praktijk in de context van familie en gemeenschap. “1 Een eerstelijnszorgverlener is meestal een internist, huisarts, kinderarts, of een niet-fysische zorgverlener (bijv, family nurse practitioner, physician assistant).2, 3 Onderzoek toont aan dat toegang tot eerstelijnszorg geassocieerd is met positieve gezondheidsuitkomsten.2, 4

Perimaire zorgverleners bieden een gebruikelijke bron van zorg,3 vroegtijdige opsporing en behandeling van ziekte,4 beheer van chronische ziekten, en preventieve zorg.2 Patiënten met een gebruikelijke bron van zorg hebben meer kans om aanbevolen preventieve diensten te ontvangen, zoals griepprikken, bloeddrukmetingen en kankerscreenings.3, 5, 6 Er bestaan echter verschillen in toegang tot eerstelijnsgezondheidszorg, en veel mensen worden geconfronteerd met belemmeringen die de toegang tot diensten verminderen en het risico op slechte gezondheidsresultaten verhogen.7 Sommige van deze obstakels zijn het ontbreken van een ziektekostenverzekering,7, 8, 9 taalgerelateerde barrières,10 handicaps,11 het onvermogen om vrij te nemen van het werk om afspraken bij te wonen,12 geografische en vervoersgerelateerde barrières,13 en een tekort aan eerstelijnszorgverleners.14 Deze barrières kunnen elkaar kruisen om de toegang tot eerstelijnszorg verder te beperken.

Geen ziektekostenverzekering vermindert het gebruik van preventieve en eerstelijnszorgdiensten en wordt in verband gebracht met slechte gezondheidsresultaten.7, 8, 9, 15, 16 Personen zonder ziektekostenverzekering kunnen het zoeken naar zorg uitstellen wanneer ze ziek of gewond zijn, en ze hebben meer kans om in het ziekenhuis te worden opgenomen voor chronische aandoeningen zoals diabetes of hypertensie.4, 7, 8, 9 Bovendien krijgen kinderen zonder ziekteverzekering minder vaak vaccinaties, een routine-dienst in de eerstelijnsgezondheidszorg.17 In het algemeen verhoogt het hebben van een ziekteverzekering het gebruik van gezondheidsdiensten en verbetert het de gezondheidsresultaten.18, 19

Het thuis spreken van een andere taal dan Engels kan een negatieve invloed hebben op de toegang tot eerstelijnsgezondheidszorg en screeningsprogramma’s.10 Uit een studie bleek bijvoorbeeld dat Latijns-Amerikaanse personen die thuis geen Engels spraken, minder kans hadden om de aanbevolen preventieve gezondheidsdiensten te ontvangen waarvoor ze in aanmerking kwamen.10 Een andere studie onderzocht vrouwen van verschillende raciale en etnische groepen van wie de primaire taal niet Engels was (ze spraken Spaans, Kantonees of Japans) en ontdekte dat ze minder kans hadden om te worden gescreend op borst- of baarmoederhalskanker.20 Ook hadden oudere volwassenen met een beperkte Engelse taalvaardigheid minder kans om een gebruikelijke bron van zorg te hebben in vergelijking met degenen die alleen Engels spraken.21

Mensen kunnen een verminderde toegang tot eerstelijnszorg ervaren als gevolg van beperkte openingstijden en beschikbaarheid van zorgverleners.22, 23 Veel eerstelijnszorgaanbieders bieden geen diensten aan tijdens de normale vrije uren, wat een belemmering vormt voor werknemers zonder ziekteverlof.12 Uit één onderzoek bleek dat zelfs wanneer werknemers ziekteverlof kregen, sommigen geen vrij namen voor eerstelijnszorg omdat ze nog steeds vreesden dat ze hun loon zouden verliezen.12

Factoren zoals reisafstand en het aanbod van eerstelijnszorgaanbieders kunnen ook het vermogen van mensen om eerstelijnszorg te krijgen, beperken.13 Inwoners van plattelandsgemeenschappen moeten bijvoorbeeld lange afstanden afleggen om eerstelijnszorg te krijgen en zullen daarom minder geneigd zijn om preventieve zorg te zoeken, zoals vaccinaties.13 Bovendien hebben plattelandsgemeenschappen over het algemeen minder zorgverleners dan stedelijke gemeenschappen;1 dit relatieve tekort aan zorgverleners kan het voor plattelandsbewoners moeilijker maken om toegang te krijgen tot eerstelijnszorg.13

Primaire zorg is van cruciaal belang voor het verbeteren van de volksgezondheid en het verminderen van gezondheidsverschillen.4 Verder onderzoek is nodig om de belemmeringen voor eerstelijnszorg beter te begrijpen, ondersteuning te bieden aan eerstelijnszorgverleners en interventies te ontwikkelen die de toegang tot eerstelijnszorg uitbreiden. Dit aanvullende bewijs zal inspanningen op het gebied van de volksgezondheid vergemakkelijken om toegang tot eerstelijnszorg als een sociale determinant van gezondheid aan te pakken.

Voor aanvullende informatie, zie de samenvatting van de literatuur over toegang tot gezondheidsdiensten.

Disclaimer: Deze samenvatting van de literatuur over toegang tot eerstelijnszorg als een sociale determinant van gezondheid is een beperkt overzicht dat mogelijk niet alle dimensies van de kwestie behandelt.i, ii Houd er rekening mee dat de samenvatting waarschijnlijk zal evolueren naarmate nieuw bewijsmateriaal aan het licht komt of als aanvullend onderzoek wordt uitgevoerd.