Hoewel bekend is dat de populaire acnebehandeling isotretinoïne (Accutane) geboorteafwijkingen kan veroorzaken, volgen veel vrouwen nog steeds geen eenvoudige anticonceptieregels.
Het behoort tot de klasse van geneesmiddelen die bekend staan als retinoïden en wordt voorgeschreven aan patiënten die lijden aan ernstige recalcitrante nodulaire acne die niet op andere behandelingen heeft gereageerd.
Ondanks de hoge effectiviteit van Accutane, werd het acne-medicijn beschouwd als een gevaar voor vrouwelijke patiënten die zwanger werden tijdens het gebruik ervan.
Zwangere vrouwen die Accutane gebruiken, worden vaak geconfronteerd met hogere percentages spontane abortus en foetussen in ontwikkeling kunnen worden geboren met ernstige geboorteafwijkingen zoals craniofaciale en hartafwijkingen.
Om deze hachelijke uitkomsten te bestrijden, hebben deskundigen richtlijnen voor zwangerschapspreventie gepubliceerd voor vrouwen die het medicijn krijgen voorgeschreven.
In de VS heeft de FDA het iPledge-programma gelanceerd, dat werkt aan het verminderen van de blootstelling van foetussen aan Accutane. Alleen voorschrijvers en apothekers die bij het programma zijn geregistreerd, mogen het geneesmiddel voorschrijven en afleveren. Bovendien moet elke patiënt die Accutane wil gebruiken, worden geregistreerd voor iPledge en een informed consent-formulier invullen.
Vrouwen in de vruchtbare leeftijd moeten twee negatieve zwangerschapstests hebben voordat ze Accutane kunnen krijgen voorgeschreven, en moeten elke maand van het medicijngebruik een zwangerschapstest doen en twee vormen van anticonceptie gebruiken – allemaal maandelijks geregistreerd door hun zorgverlener.
Hoewel Canada geen perfect gelijkwaardig programma heeft als iPledge, heeft het er wel een die “geïnformeerde schriftelijke toestemming vereist, twee zwangerschapstests met negatieve resultaten voordat isotretinoïne wordt gestart, en twee betrouwbare vormen van anticonceptie tijdens de behandeling.”
Volgens een studie onder leiding van David Henry, MD, senior wetenschapper aan het Institute for Clinical Evaluative Sciences (ICES) Canada, bleek dat veel vrouwen en hun zorgverleners zich niet aan de regels houden.
Henry en collega’s analyseerden de gezondheidsdossiers van 59.271 vrouwen uit British Columbia, Saskatchewan, Manitoba en Ontario tussen 12-48 jaar die Accutane gebruikten tussen 1996 en 2011.
Resultaten van de 15-jarige studieperiode identificeerden 1.473 zwangerschappen, waarvan er 1.331 spontaan werden beëindigd of werden beëindigd door medische interventie. Onder de 118 levendgeborenen hadden 11 gevallen aangeboren afwijkingen.
Het meest opmerkelijk vonden de onderzoekers dat tussen 30-50% van de vrouwen die Accutane kregen voorgeschreven, de bestaande richtlijnen niet volgden.
“Slechte naleving van de Canadese richtlijnen voor zwangerschapspreventie betekent dat Canada, onbedoeld, zwangerschapsbeëindiging gebruikt in plaats van zwangerschapspreventie om foetale risico’s van isotretinoïne te beheren,” zei Henry.
De auteurs erkenden dat het iPledge-programma slechts een bescheiden effect leek te hebben op de verhoogde opname van orale anticonceptiva en lagere aantallen fatale zwangerschappen.
De auteurs concludeerden: “Het is duidelijk uit deze ervaring en uit studies in Europa dat het wijzigen van contraceptief gedrag in deze setting moeilijk is. Niettemin moeten artsen en patiënten voortdurend worden herinnerd aan de risico’s van isotretinoïne voor de foetus en moeten zij zich houden aan het beleid dat effectieve anticonceptieve maatregelen voorschrijft.”