Verantwoording is een belangrijk onderwerp geworden in de gezondheidszorg. Verantwoordingsplicht omvat de procedures en processen waarmee een partij haar activiteiten rechtvaardigt en er verantwoordelijkheid voor neemt. Het concept van de verantwoordingsplicht bevat drie essentiële componenten: 1) de locaties van verantwoording – de gezondheidszorg bestaat uit ten minste 11 verschillende partijen die ter verantwoording kunnen worden geroepen of anderen ter verantwoording kunnen roepen; 2) de domeinen van verantwoording – in de gezondheidszorg kunnen partijen ter verantwoording worden geroepen voor maar liefst zes activiteiten: professionele bekwaamheid, wettelijk en ethisch gedrag, financiële prestaties, toereikende toegang, bevordering van de volksgezondheid en voordelen voor de gemeenschap; en 3) de procedures van verantwoording, met inbegrip van formele en informele procedures voor het evalueren van de naleving van domeinen en voor het verspreiden van de evaluatie en reacties door de verantwoordelijke partijen. Verschillende modellen van verantwoording leggen de nadruk op verschillende domeinen, evaluatiecriteria, locaties en procedures. Wij karakteriseren en vergelijken drie dominante modellen van verantwoording: 1) het professionele model, waarin de individuele arts en patiënt deelnemen aan gedeelde besluitvorming en artsen verantwoording moeten afleggen aan professionele collega’s en aan patiënten; 2) het economische model, waarin de markt een rol speelt in de gezondheidszorg en verantwoording wordt afgelegd via de keuze van de consument voor aanbieders; en 3) het politieke model, waarin artsen en patiënten samenwerken als burger-leden binnen een gemeenschap en waarin artsen verantwoording moeten afleggen aan een bestuursraad die gekozen is uit de leden van de gemeenschap, zoals de raad van bestuur van een managed care plan. Wij stellen dat geen enkel model van verantwoording geschikt is voor de gezondheidszorg. In plaats daarvan pleiten we voor een gelaagd model van verantwoording waarin het professionele model de arts-patiëntrelatie stuurt, het politieke model actief is binnen beheerde zorgplannen en andere geïntegreerde gezondheidszorgnetwerken, en de economische en politieke modellen actief zijn in de relaties tussen beheerde zorgplannen en andere groepen, zoals werkgevers, overheid en beroepsverenigingen.