Vorige | Index | Volgende
3.1.1 Definities
De definities van de termen die hier gebruikt worden om zuur-basestoornissen te beschrijven zijn die welke voorgesteld werden door het Ad-Hoc Comité van de New York Academy of Sciences in 1965. Hoewel dit meer dan 35 jaar geleden is, blijven de definities en de discussie vandaag geldig.
Basisdefinities
- Acidose – een abnormaal proces of een abnormale toestand die de arteriële pH zou verlagen indien er geen secundaire veranderingen zouden zijn in antwoord op de primaire etiologische factor.
- Alkalose – een abnormaal proces of een abnormale toestand die de arteriële pH zou verhogen indien er geen secundaire veranderingen zouden zijn in antwoord op de primaire etiologische factor.
- Enkelvoudige (zuur-base) stoornissen 1 zijn die waarbij sprake is van één primaire etiologische zuur-base stoornis.
- Gemengde (zuur-base) stoornissen 2,3 zijn die waarbij sprake is van twee of meer primaire etiologische stoornissen tegelijk.
- Acidemie – Arteriële pH +] > 44 nM )
- Alkaliëmie – Arteriële pH > 7,44 (d.w.z.
De betekenis van de termen zuur, base, en pH is eerder besproken in de paragrafen 1.2 en 1.3.
Een acidemie moet natuurlijk het gevolg zijn van een acidose en is dus een aanwijzing voor de aanwezigheid van deze stoornis. Bij gemengde zuur-basestoornissen kunnen er naast elkaar bestaande stoornissen zijn die elk een tegengesteld effect hebben op de ECF pH, zodat een snelle controle van de arteriële pH onvoldoende is om alle primaire zuur-basestoornissen volledig aan te tonen. Bij gemengde stoornissen geeft het in het algemeen wel de ernstigste stoornis aan. Dat wil zeggen, als de arteriële pH 7,2 is (een acidemie), moet er een acidose aanwezig zijn, en elke aanwezige alkalose moet van mindere omvang zijn. (Dit idee ligt aan de basis van een eerste stap in de systematische benadering van de analyse van arteriële bloedgasresultaten).
De stoornissen
De 4 eenvoudige zuur-base stoornissen zijn:
- Respiratoire acidose
- Respiratoire alkalose
- Metabole acidose
- Metabole alkalose.
Respiratoire stoornissen worden veroorzaakt door abnormale processen die de pH neigen te veranderen als gevolg van een primaire verandering in pCO2 niveaus.
Metabole stoornissen worden veroorzaakt door abnormale processen die de pH neigen te veranderen als gevolg van een primaire verandering in .
3.1.2 Correcte terminologie voor compensatoire reacties
Secundaire of compensatoire reacties mogen NIET worden aangeduid als acidose of alkalose.
De commissie heeft aanbevolen de bijvoeglijke naamwoorden “secundair” of “compensatoir” te gebruiken om de verandering in de samenstelling van het bloed of het proces (bv. ventilatie) te beschrijven, maar niet om de zelfstandige naamwoorden “acidose” of “alkalose” te wijzigen. Dit is de praktijk die hier wordt gevolgd.
In veel gepubliceerde artikelen wordt naar compensatoire processen verwezen alsof het primaire processen zijn. Dit gemakzuchtige en onjuiste gebruik van deze termen is uiterst verwarrend, zodat voorzichtigheid is geboden en men uiteindelijk niet te pedant moet zijn in het aandringen op correcte terminologie bij anderen, aangezien deze praktijk wijdverbreid is in de klinische literatuur.
Bij voorbeeld: Een patiënt met diabetische ketoacidose en compensatoire Kussmaul-ademhalingen moet worden beschreven als een patiënt met een ‘metabole acidose met compensatoire hyperventilatie’.
Het gebruik van de term ‘secundaire respiratoire alkalose’ zou in dit geval onjuist zijn, aangezien de verandering een compensatoir en geen primair proces is en het dus per definitie geen alkalose kan zijn.
Het is mogelijk dat een patiënt als deze een gemengde stoornis heeft met een respiratoire zuur-basestoornis naast de metabole acidose. De interpretatie van deze meer gecompliceerde gevallen wordt besproken in paragraaf 8.4.
De termen acidemie en alkaliemie kunnen worden gebruikt om de netto pH-afwijking in het bloed te beschrijven, maar het ad hoc comité adviseerde de rapportage van de werkelijke pH-waarde of het gebruik van de termen ‘laag’, ‘hoog’ en ‘normaal’ als te prefereren.
3.1.3 Stoornissen worden gedefinieerd door hun ECF-effecten
De klinische zuur-basestoornissen worden gedefinieerd door hun effecten in de extracellulaire vloeistof (of meer in het bijzonder, in het arteriële bloed).
De stoornis kan ontstaan door veranderingen intracellulair (b.v. overmatige lactaatproductie), maar het effect extracellulair is wat gemakkelijk kan worden gemeten.
Ondanks de definities van acidose en alkalose hierboven, is het gebruikelijk te spreken van een “intracellulaire acidose” of een “intracellulaire alkalose”. Dit gebruik is niet in overeenstemming met de bovenstaande definities, maar aangezien er geen andere bevredigende termen voorhanden zijn, wordt deze gangbare praktijk hier gevolgd.
- Narins RG en Emmett M. Simple and mixed acid-base disorders: a practical approach. Medicine (Baltimore) 1980 May; 59(3) 161-87.PubMed
- Walmsley RN and White GH. Gemengde zuur-basestoornissen. Clin Chem 1985 Feb; 31(2) 321-5. PubMed
- Adrogué HJ. Gemengde zuur-basestoornissen. J Nephrol 2006 Mar-Apr; 19 Suppl 9 S97-103.PubMed
Alle Medline abstracts: PubMed HubMed
Vorige | Index | Begin van pagina | Volgende
‘Acid-base pHysiology’ door Kerry Brandis – from http://www.anaesthesiaMCQ.com