→ rozdarcie lub skręcenie jednego (lub obu) z podstawowych więzadeł w kolanie.
Czym i gdzie są ACL i PCL?
ACL i PCL to skrót od Anterior Cruciate Ligament (więzadło krzyżowe przednie) i Posterior Cruciate Ligament (więzadło krzyżowe tylne). Aby właściwie zrozumieć te ważne części stawu kolanowego, warto mieć odrobinę wiedzy z zakresu biologii. Staw kolanowy składa się z trzech kości: kości udowej, kości piszczelowej oraz rzepki. Te trzy kości połączone są czterema głównymi więzadłami (więzadła są twardymi, włóknistymi tkankami, które łączą kości w obrębie stawów). Dwa więzadła poboczne znajdują się po bokach kolana i zapewniają stabilność na boki; dwa więzadła krzyżowe znajdują się w środkowej części stawu i kontrolują ruch do przodu i do tyłu. Są one ułożone w kształt krzyża, stąd ich nazwy: przednie znajduje się z przodu, tylne z tyłu.
Jak ulegają uszkodzeniu?
Ale ACL jest wyjątkowo silnym więzadłem, nadal jest podatne na uszkodzenia: w rzeczywistości jest to jedna z najczęściej ulegających urazom części kolana. Urazy ACL często zdarzają się podczas uprawiania sportu; nagłe zatrzymanie, zmiana kierunku lub niespodziewany skręt mogą spowodować częściowe lub całkowite rozerwanie tkanki więzadła. Objawy urazu ACL obejmują szybki obrzęk i ból (który różni się w zależności od urazu). Objawom tym może towarzyszyć słyszalne pyknięcie podczas uderzenia, a także ustępowanie kolana lub uczucie niestabilności po kontakcie. Chociaż PCL jest większe i twardsze niż ACL, a zatem rzadziej ulega urazom, może również ulec rozerwaniu. Zazwyczaj dochodzi do tego w wyniku uderzenia w zgięte kolano – na przykład w wyniku niezręcznego upadku podczas uprawiania sportu lub uderzenia w obszar pod kierownicą podczas wypadku samochodowego. Uraz PCL może również powodować obrzęk i niestabilność, chociaż objawy są często mniej wyraźne niż w przypadku urazu ACL i z tego powodu czasami pozostają niezdiagnozowane.
Jak diagnozuje się urazy ACL i PCL?
Diagnozowanie problemów z więzadłami kolana rozpoczyna się od pytań dotyczących urazu: co Pan/Pani robił/a, kiedy doszło do uszkodzenia? Jak się Pan/Pani czuł/a w tamtym czasie? Jakie są Pana/Pani objawy teraz? Zostanie Pan/i również poddany/a badaniu fizykalnemu; istnieje kilka testów specyficznych dla ACL i PCL, które mogą być użyte do zdiagnozowania uszkodzeń więzadeł. Ponadto, może Pan/Pani zostać poproszony/a o wykonanie zdjęcia rentgenowskiego lub rezonansu magnetycznego kolana w celu oceny uszkodzenia tkanki i kości.
Co dalej?
Niektóre urazy ACL można opanować; niektóre z nich mogą nawet z czasem ulec naturalnemu wyleczeniu. We wczesnych etapach rekonwalescencji może Pan/Pani zostać poproszony/a o ochronę kolana za pomocą ortezy lub kul. W ramach rehabilitacji może być również zalecana fizjoterapia oraz określony program ćwiczeń. W praktyce jednak, większość przypadków zerwania ACL wymaga operacji, która zazwyczaj polega na rekonstrukcji więzadła za pomocą przeszczepu, a nie zszycia rozerwania. Podobnie jak w przypadku leczenia ACL, proces leczenia może być wspomagany przy pomocy ortezy stawu kolanowego, fizykoterapii oraz planu ćwiczeń, zarówno przed jak i po operacji. Podobnie jak w przypadku naprawy ACL, operacja PCL obejmuje zazwyczaj rekonstrukcję więzadła za pomocą przeszczepu.
.