Wprowadzenie: Aripiprazol, atypowy lub drugiej generacji lek przeciwpsychotyczny, jest zwykle dobrze tolerowany. Jest on zatwierdzony do leczenia schizofrenii i manii w zaburzeniu dwubiegunowym typu 1. W przeciwieństwie do innych leków przeciwpsychotycznych, ma wysokie powinowactwo agonistyczne do receptorów dopaminowych D2 i D3. Ma również właściwości częściowego agonisty 5-HT1A i antagonisty 5-HT2A. Aripiprazol jest lekiem pierwszego lub drugiego rzutu, często stosowanym ze względu na zmniejszenie działań niepożądanych, takich jak przyrost masy ciała, senność, dyslipidemia, insulinooporność, hiperprolaktynemia i objawy pozapiramidowe.
Opis przypadku: Opisujemy przypadek 28-letniego mężczyzny, u którego rozpoznano schizoidalne zaburzenie osobowości. Był on umiarkowanym palaczem tytoniu z okazjonalnymi nałogami hazardu towarzyskiego. Po kilku epizodach psychotycznych był początkowo leczony risperidonem, ale wystąpiła u niego nadmierna sedacja, obniżenie libido, zaburzenia erekcji i zmieniono leczenie na aripiprazol w dawce 15 mg. Rozwinął się u niego nałóg hazardu na automatach w kasynach. Z powodu dużych długów hazardowych wystąpił o umieszczenie na liście dobrowolnego samowykluczenia. Następnie zwrócił uwagę na gry na kartach zdrapkach. Pacjent opisał swoje doświadczenia związane z hazardem jako „stan hipnotyczny”. Uzyskał kilka pożyczek osobistych, aby zdobyć pieniądze na kontynuowanie gier hazardowych. Następnie został skierowany do oddziału leczenia uzależnień. Przed leczeniem aripiprazolem był wyłącznym heteroseksualistą o słabej aktywności seksualnej. Pod wpływem leczenia przeszedł na zachowania homoseksualne z hiperseksualnością, seksem bez zabezpieczenia i praktykami sadomasochistycznymi. Pożądanie hazardu i kompulsywne zachowania seksualne ustąpiły dwa tygodnie po odstawieniu aripiprazolu i zmianie leku na amisulpryd. Następnie zgłaszał powrót do orientacji heteroseksualnej.
Dyskusja: Zachowania kompulsywne, takie jak hazard, hiperseksualność i nowa orientacja seksualna, są częste u pacjentów z chorobą Parkinsona leczonych agonistami dopaminergicznymi. Zachowania te dotyczą układu nagrody, ze zwiększoną aktywnością dopaminergiczną w szlakach mezolimbicznych i występują częściej u młodych osób, mężczyzn z wcześniejszymi nałogami hazardowymi i paleniem tytoniu. Opisano kilka przypadków patologicznego hazardu indukowanego aripiprazolem oraz hiperseksualności indukowanej aripiprazolem. Według naszej wiedzy, jako pierwsi opisaliśmy przypadek zaburzeń hazardowych połączonych z hiperseksualnością i zmianą orientacji seksualnej. Aripiprazol jest jedynym lekiem przeciwpsychotycznym o właściwościach agonistycznych w stosunku do receptora dopaminowego D2. Może również działać jako czynnik wzmacniający w mezolimbicznych szlakach dopaminergicznych. Aripiprazol ma również właściwości częściowego agonisty 5-HT1A i antagonisty 5-HT2A, które mogą sprzyjać aktywności seksualnej.
Wnioski: Aripiprazol jest lekiem przeciwpsychotycznym związanym z mniejszą liczbą działań niepożądanych w porównaniu z innymi lekami przeciwpsychotycznymi. Przedstawiamy przypadek pacjenta, u którego pod wpływem leczenia wystąpiły zaburzenia hazardowe, hiperseksualność i nowa orientacja seksualna. Te działania niepożądane są mało znane. Pacjentom zwykle trudno jest o nich mówić z powodu poczucia winy. Konsekwencje dla życia społecznego, rodziny i zdrowia mogą być poważne. Klinicyści i pacjenci powinni być świadomi możliwości wystąpienia tych zaburzeń zachowania podczas stosowania aripiprazolu.