Zaburzenia bariery anatomicznej
Nienaruszona skóra i błona śluzowa są niezbędne do ochrony jednostki przed infekcjami bakteryjnymi. W fazie przed i okołoprzeszczepowej, która zwykle trwa około 30 dni, uszkodzenie bariery anatomicznej i neutropenia są najważniejszymi czynnikami prowadzącymi do podatności na zakażenia. Skóra i błona śluzowa przewodu pokarmowego stanowią główne bariery przed inwazją drobnoustrojów. Obie te powierzchnie są skolonizowane przez różnorodne mikroorganizmy.1 Gdy powierzchnie te są nienaruszone, są w stanie zapobiec kolonizacji przez potencjalnie bardziej patogenne organizmy znajdujące się w bezpośrednim otoczeniu, zwłaszcza gdy zachowana jest równowaga ekologiczna z autochtoniczną florą. Na przykład skóra jest zwykle środowiskiem hydrofobowym o dużej zawartości soli, gdzie tylko niektóre organizmy, takie jak gronkowce, korynebakterie i lipofilne drożdże mogą się rozwijać i stanowić normalną florę skóry. Antybiotyki wydzielane w pocie mogą zaburzać równowagę między florą komensalną i tym samym czynić powierzchnię bardziej podatną na kolonizację egzogennymi, gram-ujemnymi pałeczkami. Ponadto antybiotyki mogą wywierać presję selekcyjną, powodując pojawienie się organizmów opornych.2-4 Napromieniowanie i chemioterapia mogą powodować radykalne zmiany w zdrowej skórze, powodując wypadanie włosów, suchość i zanik produkcji potu. Normalna bariera skórna może zostać przerwana przez nakłucia igłą i cewniki wewnątrznaczyniowe, umożliwiając drobnoustrojom dostęp do krwiobiegu.
Chociaż urządzenia wewnątrznaczyniowe są obecnie uważane za niezbędne w leczeniu pacjentów po przeszczepach, wiążą się one ze zwiększoną liczbą przypadków bakteriemii wywołanej przez gronkowce koagulazoujemne, które często kolonizują wewnątrz- lub zewnątrzuminalne powierzchnie cewników lub miejsca wyjścia z tych urządzeń.5,6 Inne możliwe drogi wniknięcia zakażenia związanego z cewnikami wewnątrznaczyniowymi to cewnik/zestaw do podawania/złącze Y podczas zmiany płynu dożylnego lub zanieczyszczony pojemnik na płyn. Zakażenie na zewnętrznej powierzchni cewnika, np. w miejscu wyjścia lub w tunelu, może spowodować poważne zakażenie tkanek miękkich i doprowadzić do bakteriemii lub posocznicy związanej z cewnikiem.7,8 Kolonizacja śródścienna jest często powodowana przez stosunkowo mało wirulentne organizmy, takie jak gronkowce koagulazoujemne, korynebakterie, Bacillus spp, Pseudomonas spp itd., a raz stwierdzone zakażenia mogą być trudne do opanowania i nie można ich leczyć bez usunięcia cewnika.9-12
W przewodzie pokarmowym w dolnym odcinku przewodu pokarmowego, a także w jamie ustnej dominują bakterie beztlenowe. Bakterie te odgrywają ważną rolę w utrzymaniu zdrowej flory komensalnej, opierając się kolonizacji przez bakterie egzogenne, co jest procesem znanym jako oporność na kolonizację.13,14 Oporność na kolonizację może być zakłócona przez różne antybiotyki, z których wiele byłoby stosowanych w leczeniu epizodu gorączkowego w fazie przed wszczepieniem.15-Utrata prawidłowej flory komensalnej pozwala na osiedlenie się w jelitach organizmów egzogennych, takich jak Candida spp, Klebsiella pneumoniae i Pseudomonas aeruginosa.18 Istotne znaczenie w zaburzaniu oporności na kolonizację ma również utrata bariery żołądkowej spowodowana przez leki zobojętniające stosowane w celu przeciwdziałania dyspepsji, w połączeniu z nadmiernym połykaniem śluzu, które występuje w obecności zapalenia błony śluzowej. Potencjalne miejsca kolonizacji przez zmienioną endogenną i egzogenną florę rozciągają się zatem na całą długość przewodu pokarmowego.19-21 Biegunka spowodowana przez czynniki cytotoksyczne, napromieniowanie całego ciała i chorobę przeszczep przeciwko gospodarzowi (GvHD) również zmienia ekologię flory jelitowej.22-24
Zapalenie błony śluzowej jest kliniczną manifestacją uszkodzenia bariery śluzówkowej i różni się znacznie pod względem ciężkości.25 Powoduje znaczną chorobowość i znacznie pogarsza jakość życia pacjentów.26,27 Uszkodzenie bariery śluzówkowej w górnej części przewodu pokarmowego, takiej jak jama ustna, predysponuje do zakażenia paciorkowcami viridans w jamie ustnej, podczas gdy zakażenia wywołane przez drobnoustroje gram-ujemne i neutropeniczne zapalenie jelit są przejawami uszkodzenia błony śluzowej w dolnej części przewodu pokarmowego. Przewód pokarmowy został uznany za główne miejsce powstawania zakażeń wywołanych przez organizmy jelitowe, takie jak Escherichia coli i Klebsiella pneumoniae.28,29 Ponadto neutropeniczne zapalenie jelit lub tyfilitys, ciężka postać uszkodzenia błony śluzowej jelit spowodowana terapią cytotoksyczną, może być miejscem wniknięcia takich drobnoustrojów, jak Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa i Clostridia.30,31 Wreszcie kolonizacja Candida w tym środowisku wiąże się z miejscowym uszkodzeniem błony śluzowej, co stanowi odrębny czynnik ryzyka inwazyjnej kandydozy.32-34
.