KRAFFT-EBING, RICHARD VON (1840-1902), niemiecki psychiatra.
Krafft-Ebing pracował w wielu dziedzinach psychiatrii, ale jest pamiętany głównie jako autor Psychopathia sexualis. Książka ta uczyniła go jednym z ojców założycieli seksuologii medycznej. Pierwsze wydanie tego bestsellera ukazało się w 1886 roku, a wkrótce potem pojawiło się kilka nowych, dopracowanych wydań i tłumaczeń na kilka języków. Krafft-Ebing kilkakrotnie ją poprawiał, zwłaszcza dodając nowe kategorie dewiacji seksualnych i coraz więcej opisów przypadków. Nazywając i klasyfikując praktycznie całą nieprokreacyjną seksualność, dokonał syntezy wiedzy medycznej na temat tego, co wówczas określano mianem perwersji. Chociaż Krafft-Ebing zwracał również uwagę na voyeuryzm, ekshibicjonizm, pedofilię, bestialstwo i inne zachowania seksualne, wyróżnił cztery podstawowe formy perwersji: (1) sprzeczne odczucia seksualne lub inwersję, w tym różne mieszanki męskości i kobiecości, które w XX wieku stopniowo zostaną zróżnicowane na homoseksualizm, androgyniczność i transwestytyzm; (2) fetyszyzm, erotyczną obsesję na punkcie pewnych części ciała lub przedmiotów; (3) sadyzm i (4) masochizm, neologizmy właściwie ukute przez niego, pierwszy zainspirowany przez markiza de Sade (1740-1814), a drugi przez pisarza Leopolda von Sacher-Masocha (1836-1895).
Zainteresowanie Kraffta-Ebinga dewiacjami seksualnymi było związane z psychiatrią sądową, w której był czołowym ekspertem. Psychopathia sexualis została napisana dla prawników i lekarzy omawiających przestępstwa seksualne w sądzie. Jego główną myślą przewodnią było to, że w wielu przypadkach dewiacje seksualne nie powinny być już postrzegane jako zwykły grzech i przestępstwo, ale jako objawy patologii. Ponieważ zaburzenia psychiczne i nerwowe często zmniejszają odpowiedzialność, wskazywał, że większość przestępców seksualnych nie powinna być karana, lecz traktowana jak pacjenci. Podobnie jak inni psychiatrzy pod koniec XIX wieku, Krafft-Ebing przesunął punkt ciężkości z niemoralnych czynów, chwilowego odchylenia od normy, na stan patologiczny. Pod wpływem naturalno-naukowego podejścia w niemieckiej psychiatrii, jak również teorii degeneracji, wyjaśniał perwersje jako wrodzone instynkty, jako odchylenia od normalnej ewolucji biologicznej.
Praca Kraffta-Ebinga wydaje się być typowa dla tego, co Michel Foucault (1926-1984), w swojej wpływowej Historii seksualności (1978), określa jako medyczną konstrukcję seksualności. Pod wpływem Foucaulta stało się truizmem, że lekarze, opisując i kategoryzując nieprokreacyjne seksualności, mieli ogromny wpływ na fundamentalną transformację społecznej i psychologicznej rzeczywistości dewiacji seksualnych z formy niemoralnego zachowania w patologiczny sposób bycia. Argument brzmi następująco: poprzez rozróżnienie między tym, co normalne, a tym, co nienormalne, oraz poprzez stygmatyzowanie dewiacji jako choroby, profesja medyczna, jako wyrazicielka „bio-władzy”, nie tylko konstruowała nowoczesną ideę tożsamości seksualnej, ale także kontrolowała przyjemności ciała. Za Foucaultem kilku badaczy powiązało pojawienie się seksuologii z godną pożałowania kolonizacją medyczną, która zastąpiła władzę religijną i sądowniczą kontrolą naukową. Jednak niektóre badania historyczne z końca XX i początku XXI wieku sugerują, że medyczne oznakowanie i jego dyscyplinujące efekty zostały przecenione jako główne determinanty w procesie tworzenia tożsamości seksualnych. Zbyt łatwo wyciągano wniosek, że jednostki określane jako zboczeńcy były biernymi ofiarami, uwięzionymi w medycznym dyskursie.
Z pewnością, podobnie jak inni psychiatrzy, Krafft-Ebing otaczał dewiacje seksualne aurą patologii i powtarzał dziewiętnastowieczne stereotypowe myślenie o sprawach seksualnych. Jego poglądy nie były jednak ani statyczne, ani spójne, a w jego pracy było wiele sprzeczności i niejasności. Dzieło to było otwarte na rozbieżne znaczenia, a współcześni – wśród nich wielu pacjentów, korespondentów i informatorów Kraffta-Ebinga – rzeczywiście odczytywali je na różne sposoby. Psychopathia sexualis nie tylko zaspokajała ciekawość seksualną i czyniła seksualne wariacje możliwymi do wyobrażenia, ale osoby zainteresowane postrzegały ją również jako aprobatę dla swoich pragnień i zachowań. Liczne opisy przypadków pokazały im, że nie są wyjątkowi w swoich seksualnych pragnieniach. Praca Kraffta-Ebinga była impulsem do samoświadomości i autoekspresji, a wiele osób sugerowało, że przyniosła im ulgę. Uderzające jest nie tylko to, że historie życia zajmowały tak poczesne miejsce w Psychopathia sexualis i innych publikacjach Kraffta-Ebinga, ale także to, że autobiograficzne relacje nie zostały wtłoczone w kaftan bezpieczeństwa jego patologii seksualnej. Wiele z tych historii życia zostało złożonych dobrowolnie i chociaż ich autorzy wykazali się znacznym stopniem cierpienia, nie musiało to oznaczać, że uważali się za niemoralnych lub chorych. Model medyczny był przez wielu z nich wykorzystywany dla własnych celów, aby złagodzić poczucie winy, nadać perwersji piętno naturalności i rozstać się z zarzutem niemoralności i nielegalności. Wielu z nich udawało się do psychiatry nie tyle w poszukiwaniu lekarstwa, co w celu nawiązania dialogu na temat własnej natury i sytuacji społecznej. W rzeczywistości Krafft-Ebing odpowiadał tym „pasierbom natury”, jak ich scharakteryzował. Nawet jeśli krytykowali oni myślenie medyczne i społeczne tłumienie ich pragnień seksualnych, publikował ich listy i autobiografie bez cenzury, a także przyznawał, że niektórzy z nich wywarli na niego wpływ. Poglądy świeckie i medyczne na temat seksualności nakładały się na siebie.
W miarę jak coraz więcej prywatnych pacjentów i korespondentów przedstawiało historie życia, które nie pasowały do ustalonego postrzegania psychiatrii i moralności mieszczańskiej, podejście Kraffta-Ebinga stawało się coraz bardziej uwikłane w sprzeczne poglądy i interesy. Psychiatryczne rozumienie perwersji poruszało się pomiędzy naukową kontrolą a realizacją liberalnych ideałów indywidualnej autoekspresji, samorealizacji i emancypacji. To, czy szala przechylała się na jedną czy drugą stronę, zależało w dużej mierze od pozycji społecznej i płci klientów psychiatry. Mężczyźni z klasy wyższej i średniej kapitalizowali modele psychiatryczne w celu wyjaśnienia i usprawiedliwienia samych siebie. Jednak mężczyźni z klas niższych, ścigani przestępcy seksualni i większość pacjentek nie byli w stanie uciec przed przymusem, który niezaprzeczalnie stanowił również część praktyki psychiatrycznej.
Zobacz takżePsychoanaliza; Psychologia; Seksualność.
bibliografia
Foucault, Michel. The History of Sexuality. Vol.1: An Introduction. Translated by Robert Hurley. New York, 1978.
Krafft-Ebing, Richard von. Psychopathia sexualis: Eine klinisch-forensische Studie. Stuttgart, 1886. Między 1886 a 1903 rokiem Krafft-Ebing opublikował dwanaście wydań Psychopathia sexualis. Reprint, pod redakcją Briana Kinga, Burbank, Calif., 1999.
Müller, Klaus. Aber in meinem Herzen sprach eine Stimme so laut: Homosexuelle Autobiographien und medizinische Pathographien im neunzehnten Jahrhundert. Berlin, 1991.
Oosterhuis, Harry. Stepchildren of Nature: Krafft-Ebing, Psychiatry, and the Making of Sexual Identity. Chicago, 2000.
Harry Oosterhuis
.