Alias:
- A dicto simpliciter ad dictum secundum quid1
- Sweeping Generalization2
Taxonomy: Logical Fallacy > Informal Fallacy > Accident
Etymologia:
Słowo tłumaczone jako „przypadek” pochodzi z klasycznej greki Arystotelesa, do którego ten fallacy może być śledzony – patrz sekcja Historia. Co mylące, powszechne obecne znaczenie angielskiego słowa „accident” nie ma prawie nic wspólnego ani z tym błędem, ani z filozoficzną koncepcją Arystotelesa. Z tego powodu, nawet jeśli istnieje fałsz często nazywany „wypadkiem”, należy zignorować angielskie znaczenie tego słowa: fałsz „wypadku” nie ma nic wspólnego z wrakami samochodów czy ludźmi ślizgającymi się na skórkach bananów.
Łacińska fraza „a dicto simpliciter ad dictum secundum quid”, lub w skrócie „dicto simpliciter”, jest mniej nazwą, a bardziej opisem jednej z interpretacji błędu Arystotelesa. Niestety, nie opisuje on błędu, który będę omawiał w tym wpisie, więc i on powinien być zignorowany. Włączam go jako alias błędu z tego samego powodu, dla którego włączam „przypadek”, ponieważ z powodów historycznych często będzie się spotykać błąd pod tą nazwą.
Historia:
Przypadek jest jednym z trzynastu błędów, które Arystoteles omawia w swojej książce O refutacjach sofistycznych3 , która była pierwszą książką w historii na temat błędów logicznych. Niestety, przypadek jest najtrudniejszy do zrozumienia spośród tych trzynastu. Dla współczesnego logika przykłady podane przez Arystotelesa są często łatwe do wyjaśnienia, ale nie wydają się mieć ze sobą nic wspólnego. Wydaje się, że Arystoteles sądził, iż przykłady te można wyjaśnić w kategoriach jego filozoficznego rozróżnienia między właściwościami istotnymi i „przypadkowymi” – lub nieistotnymi – ale trudno jest dostrzec, jak zastosować to rozróżnienie, a Arystoteles niewiele robi, by wyjaśnić, jak to zrobić. Zamiast tego, przykłady wydają się być mieszanką, która w większości może być wyjaśniona w innych terminach; na przykład, jeden wydaje się być przykładem błędu zamaskowanego człowieka, a inny błędu sterty4.
Z powodu tego braku jasności, w późniejszej historii było wiele interpretacji tego błędu. Tak więc, w pewnym sensie, nie ma jeden fallacy „przypadek”, ale liczba odrębnych fallacies zostały omówione pod tą nazwą. Ten wpis omawia jedną z takich interpretacji ze względu na jej związek z ostatnimi osiągnięciami w logice i sztucznej inteligencji, ale należy zauważyć, że ma ona niewiele poza historycznym związkiem z Arystotelesem.
Cytat…
Nie ma reguły tak ogólnej, która nie dopuszczałaby jakiegoś wyjątku.5
…Unquote
Xs are normally Ys.
A is an X. (Where A is abnormal.)
Therefore, A is a Y.
Example:
Birds normally can fly.
Pingwin Tweety jest ptakiem.
Therefore, Tweety can fly.
Ekspozycja:
Rozważmy uogólnienie „ptaki mogą latać” z przykładu. Teraz, to nie jest prawda, że wszystkie ptaki mogą latać, ponieważ istnieją ptaki bez lotu. „Niektóre ptaki mogą latać” i „wiele ptaków może latać” są zbyt słabe, podczas gdy „większość ptaków może latać” jest bliższe temu, co mamy na myśli. Jednak „ptaki mogą latać” to „reguła kciuka”, czyli reguła, która jest ogólnie prawdziwa, ale ma wyjątki. The fallacy of Accident in our sense occurs when one attempts to apply such a rule to an obvious exception, such as concluding that a penguin can fly because penguins are birds and birds can fly.
Exposure:
Common sense is full of rules of thumb which do not hold universally, but which hold „generally” or „as a general rule”, as is sometimes said. Logicy mieli tendencję do ignorowania reguł kciuka, prawdopodobnie dlatego, że wydają się one nienaukowo nieprecyzyjne. Jednakże, w ciągu ostatnich kilku dekad, głównie dzięki badaniom nad sztuczną inteligencją, które pokazały znaczenie takich ogólnych reguł dla praktycznego rozumowania, wzrosło zainteresowanie tak zwanym rozumowaniem „domyślnym” lub „zawodnym”, którego częścią są reguły kciuka.
Różnica między regułami kciuka a uniwersalnymi uogólnieniami jest taka, że te pierwsze mają wyjątki. Na przykład, bezlotne ptaki są wyjątkami od reguły kciuka, że ptaki mogą latać. Można by mieć nadzieję na reprezentowanie tej reguły przez uniwersalne uogólnienie „wszystkie nielotne ptaki mogą latać”, ale nawet to nie jest poprawne, ponieważ ptaki latające ze złamanymi skrzydłami nie mogą latać. Można by jeszcze mieć nadzieję, że jakaś długa lista wyjątków załatwiłaby sprawę. Można jednak wyobrazić sobie wiele różnych scenariuszy, w których ptak nie będzie mógł latać: jego stopy utknęły w ruchomych piaskach, całe powietrze wokół niego nagle uciekło w przestrzeń, nabawił się fobii przed lataniem itp. Można by wtedy próbować podsumować tę różnorodność przypadków pod rubryką „nietypowy”, lub „nienormalny”, i powiedzieć: „Wszystkie typowe lub normalne ptaki potrafią latać”. To jest dokładnie to, co reguła kciuka jest.
Reguły kciuka różnią się od statystycznych uogólnień, takich jak „90% ptaków może latać” w tym, że nie ma określonej proporcji lotnych do bezlotnych ptaków, które określają normalność. Reguła kciuka nie musi nawet implikować, że większość ptaków potrafi latać, choć byłoby niezwykłe, gdyby tak nie było. Możemy sobie wyobrazić, na przykład, że na Antarktydzie może być tak wiele pingwinów, że większość ptaków będzie bezlotna. Jednak nasze pojęcie normalności odnosi się do znanych, codziennych ptaków, które widzimy na naszych podwórkach, a nie do „egzotyków” na odległych kontynentach. Najwyraźniej więc reguły kciuka są specyficzne dla kontekstu kulturowego i czasowego.
Ponieważ reguły kciuka mają wyjątki, od czasu do czasu będą nas prowadzić na manowce. Jednakże, tak długo jak działają one z powodzeniem przez większość czasu, takie zasady są użyteczne. Kiedy próbujemy zastosować regułę do nietypowego, nienormalnego przypadku, reguła zawiedzie, i to właśnie wtedy pojawia się fałsz przypadku.
Notatki:
- Tłumaczenie: „Od stwierdzenia bez zastrzeżeń do stwierdzenia kwalifikowanego”. (łac.) Znane również jako: „Dicto Simpliciter”, w skrócie. Zobacz: Simon Blackburn, Oxford Dictionary of Philosophy (1996).
- S. Morris Engel, With Good Reason: An Introduction to Informal Fallacies (6th Edition, St. Martin’s, 2000), pp. 147-150.
- Arystoteles, On Sophistical Refutations, translated by W. A. Pickard-Cambridge.
- See: ibid., Section 24.
- Robert Burton, The Anatomy of Melancholy, Partition 1, Section 2, Member 2, Subsection 3.
.